Poziewnik szorstki – opis, szkodliwość i zwalczanie
Poziewnik szorstki (Galeopsis tetrahit) może być zagrożeniem dla upraw w zacienionych stanowiskach i w żyznych glebach. W takich warunkach szybko rozrasta się i stanowi rzeczywistą konkurencję dla bardziej wartościowych gatunków. W dodatku zawiera toksyczne związki, które mogą powodować zatrucia u zwierząt. Jak skutecznie ograniczać populację chwastu i zwalczać go bezpośrednio?
Poziewnik szorstki nazywany potocznie kocim pyskiem i konopką to roślina jednoroczna należąca do rodziny jasnotowatych (Lamiaceae). Tak jak pozostali przedstawiciele gatunku preferuje stanowiska półcieniste i zacienione. W miejscach bezpośrednio nasłonecznionych źle rośnie. Należy do gatunków azotolubnych.
Charakterystyka poziewnika szorstkiego
Poziewnik ma zróżnicowane rozmiary, w zależności od warunków może osiągać od 10 do ponad 100 cm wysokości. Wytwarza drobny korzeń palowy z licznymi odrostami. Na czworokątnych pędach wyrastają podłużne lub podłużnie jajowate liście o karbowanych brzegach, z włoskami. Roślina kwitnie od czerwca do października. Wargowe kwiaty są zebrane w okółkowe kwiatostany. Mogą mieć barwę białą, kremową, różową lub liliową. Po kwitnieniu przekształcają się w rozłupki. Jedna roślina w ciągu życia może wykształcić 200 nasion. Nasiona zachowują zdolność kiełkowania przez kilka lat.
Szkodliwość chwastu
Poziewnik szorstki ma rzeczywisty wpływ na ilość plonu w przypadku masowego występowania. Do takiej sytuacji może dojść w miejscach zacienionych w uprawach prowadzonych na żyznych glebach, zasobnych w azot. Poziewnik może być problemem na działkach graniczących z zadrzewieniami bądź lasem. Zdarza się także, że porasta rowy, nieużytki i tereny przy drogach. Rozprzestrzenia się na uprawy i stanowi konkurencję dla cenniejszych gatunków. Dojrzewa przed zbiorem zbóż osypując się samoistnie. Poziewnik jest jednocześnie szkodliwy dla zwierząt, dlatego obniża wartość plonu i może być rzeczywistą zmorą na pastwiskach. Pasza, zielonka i siano mogą spowodować zatrucia u koni. Pierwsze objawy to zwiększone pocenie, drżenie, chwiejny chód i oszołomienie. Przy mocniejszym zatruciu zwierzęta mogą kłaść się na ziemi i pozostawać w tej pozycji przez 1-2 godziny. Poziewnik szorstki w większej ilości to trucizna, w małej lek. Jest wykorzystywany w ziołolecznictwie na choroby układu pokarmowego, wydalniczego i oddechowego.
Profilaktyka i zwalczanie
Chwast najczęściej występuje w takiej liczbie, iż wystarczą działania profilaktyczne i agrotechnika. Szczególnie ważne jest wiosenne bronowanie niszczące siewki poziewnika. Należy dbać o dobre naświetlenie upraw i optymalne nawożenie (nie stosować zbyt dużo nawozów azotowych). Do profilaktyki należy także używanie materiału siewnego dobrej jakości, ze sprawdzonych źródeł. Zaleca się niszczyć rośliny porastające tereny przy polu uprawnym. W przypadku dużego nasilenia chwastu zaleca się zastosować metodę chemiczną. Herbicydy do zwalczania poziewnika szorstkiego zawierają m.in. takie substancje aktywnie czynne jak amidosulfuron, chlomazon, dikamba, diflufenikan, metrybuzyna, MCPA,mekoprop-P, flufenacet i tienkarbazon metylu.
