Zbiory płodów rolnych w 2022 roku

Inne

Według najnowszego raportu Głównego Urzędu Statystycznego zbiory płodów rolnych i ogrodniczych w 2022 roku charakteryzowały się dużą zmiennością lokalną i regionalną. Istotny wpływ na ich poziom miały warunki pogodowe, które niestety dla większości głównych upraw rolniczych okazały się niesprzyjające. Na szczęście 2022 rok pod względem pogody przebiegał dość spokojnie. Anomalii pogodowych było znacznie mniej niż w latach poprzednich.

Jak eksperci ocenili zbiory płodów rolnych w 2022 roku? Kto najwięcej zyskał, a kto stracił?

Plony i zbiory zbóż w 2022 roku

Specjaliści GUS oszacowali plony zbóż ogółem w 2022 roku na 49,3 dt/ha, czyli o sześć procent więcej w porównaniu z rokiem ubiegłym. Plony zbóż podstawowych z mieszankami zbożowymi zostały skalkulowane na 45,9 dt/ha, tj. o osiem procent więcej w stosunku do poprzedniego sezonu.

Zbiory zbóż ogółem w 2022 roku oszacowano na 35,3 mln ton, czyli o dwa procent więcej niż w roku ubiegłym. Z kolei zbiory zbóż ozimych łącznie z ozimymi mieszankami zbożowymi oceniono na 21,9 mln t, o sześć procent więcej w porównaniu do zbiorów ubiegłorocznych.

Tabela 1 Plony i zbiory zbóż w latach 2021-2022 (GUS, 2022)

Gatunek	Plony		Zbiory
	2021	2022	2021	2022
	dt/ha		mln ton
zboża podstawowe z mieszankami zbożowymi	42,6	45,9	27	26,8
pszenica ozima	51,8	54,4	11,3	12,5
jęczmień ozimy	47,7	49,5	1,4	1,5
pszenżyto ozime	43,1	45,6	5,2	5,3
pszenica jara	39,6	42,4	0,9	0,9
jęczmień jary	37,8	39,5	1,6	1,3
mieszanki zbożowe ozime	36,6	37,5	0,4	0,2
żyto	33,1	35,8	2,5	2,3
pszenżyto jare	33,7	35,7	0,2	0,2
mieszanki zbożowe jare	33,7	33,8	1,9	0,9
owies	31,4	32,8	1,7	1,5

Powierzchnia upraw zbóż w 2022 roku

Zgodnie z szacunkami Głównego Urzędu Statystycznego powierzchnia upraw zbóż ogółem w 2022 roku wyniosła około 7,2 mln hektarów, czyli o cztery procent mniej w stosunku do roku ubiegłego.

Największą powierzchnią upraw odznaczały się kolejno:

Pszenica –2,5 mln ha
Pszenżyto – 1,2 mln ha
Żyto – 0,7 mln ha
Jęczmień – 0,6 mln ha
Owies – 0,5 mln ha
Mieszanki zbożowe – 0,3 mln ha

Anomalii pogodowych, wpływających na wielkość plonów, w 2022 roku było znacznie mniej niż w latach poprzednich. W lipcu pogoda miała zróżnicowany przebieg. Przelotne opady deszczu przerywały żniwa. Z kolei ciepła i słoneczna pogoda panująca w pierwszej dekadzie sierpnia pozwoliła na intensyfikację prac.

Pomimo, że zbiory zbóż i rzepaku były prowadzone równolegle, przebieg prowadzonych żniw należy uznać za sprawny i zakończony wraz z końcem sierpnia. Ziarno zebranych zbóż odznaczało się dobrą jakością.

Plony i zbiory rzepaku i rzepiku w 2022 roku

Tegoroczne zbiory rzepaku i rzepiku rozpoczęły się w trzeciej dekadzie lipca. Jednak przelotne i intensywne opady deszczu miejscowo wstrzymywały pracę. Prace żniwne w całym kraju zostały zakończone w drugiej dekadzie sierpnia. Zebrane nasiona odznaczały się dobrą jakością i wysokim stopniem zaoliwienia, wynoszącym ponad czterdzieści procent.

W 2022 roku nastąpił wzrost powierzchni upraw rzepaku i rzepiku o około osiem procent i wyniósł około 1,1 mln ha. Eksperci GUS oszacowali średni plon nasion rzepaku i rzepiku ogółem w 2022 na 33,8 dt/ha, tj. o pięć procent więcej w porównaniu z rokiem ubiegłym. Z kolei całkowite zbiory rzepaku i rzepiku w 2022 roku zostały ocenione na około 3,6 mln ton, o około trzynaście procent więcej w porównaniu do zbiorów uzyskanych w roku poprzednim.

Plony i zbiory kukurydzy w 2022 roku

Warunki agrometeorologiczne w tym roku nie sprzyjały uprawie kukurydzy. Panujące w kwietniu i maju niskie temperatury powietrza oraz małe ilości opadów spowodowały opóźnienie siewów oraz negatywnie wpłynęły na wschody roślin. W wielu rejonach kraju były one nierównomierne.

W czerwcu i lipcu nastąpiło polepszenie pogody, która w końcu zaczęła sprzyjać rozwojowi roślin. Z kolei wysokie temperatury panujące w sierpniu, połączone z brakiem opadów atmosferycznych, ponownie hamowały wzrost i rozwój kukurydzy. Niewystarczające opady, w tym okresie, doprowadziły do przesuszenia gleby i podsychania roślin.

We wschodnich rejonach Polski opady występowały regularnie, dzięki czemu warunki wzrostu i rozwoju roślin były korzystne i umożliwiły roślinom realizację potencjału plonotwórczego. W związku z powyższym plonowanie kukurydzy było bardzo zróżnicowane, a Polska była podzielona na strefy.

W 2022 roku areał zasiewów kukurydzy na ziarno był większy niż w latach poprzednich i wyniósł około 1,2 mln ha, tj. o około dziewiętnaście procent więcej w stosunku do ubiegłego sezonu. Zgodnie z oceną ekspertów GUS plony kukurydzy na ziarno wyniosły 69,8 dt/ha i były niższe od zeszłorocznych o około siedem procent.

Całkowite zbiory kukurydzy uprawianej na ziarno wyniosły ok. 8,3 mln t, o jedenaście procent więcej niż w 2021 roku.

Zbiory płodów rolnych w 2022 – kto zyskał a kto stracił?

Ceny rzepaku spadają z tygodnia na tydzień. Obecnie są tak niskie, że trudno przypuszczać, aby szybko się odbudowały. Podczas żniw producenci rolni mogli otrzymać za nasiona 3100-3300 zł/t, obecnie spadły one nawet do 2430 zł/t. Część rolników magazynuje rzepak z nadzieją, na sprzedaż po lepszych cenach wiosną.

Jednak zdaniem analityków rynkowych niskie ceny będą nadal się utrzymywać. Sytuacji nie poprawia fakt, że do Polski importowane znaczące ilości tego surowca spoza Unii Europejskiej, a globalny trend spadku cen jest powiązany ze wzrostem produkcji rzepaku na świecie.

Również ceny zbóż przeznaczonych na eksport, jak i na potrzeby krajowe poszły mocno w dół. Obecnie ceny pszenicy w skupie wynoszą około 1250–1380 zł/t. Obniżkom uległy również ceny jęczmienia, żyta oraz pszenżyta. Za jęczmień producenci mogą otrzymać około 1100–1150 zł/t, za żyto 1000–1150 zł/t, zaś za pszenżyto 1080–1200 zł/t.

Kukurydza również ucierpiała. Jej tegoroczne zbiory były wysokie, a dodatkowo importowano znaczne ilości ziarna z Ukrainy. Gwałtowny spadek cen pod koniec października utrzymywał się do połowy grudnia. Obecnie skupują ją tylko nieliczni, a jej średnia cena wynosi 1100–1170 zł/t. Niewątpliwie w obecnej sytuacji najwięcej zyskali producenci, którzy zdecydowali się na sprzedaż swoich płodów rolnych w pierwszym możliwym terminie.

Zbiory płodów rolnych w 2022 roku – plony i zbiory ziemniaków w 2022

W 2022 roku warunki meteorologiczne były – podobnie, jak w przypadku innych upraw – bardzo zróżnicowane dla ziemniaka. Chłodna wiosna oraz panujące w jej trakcie okresowe niedobory wody hamowały wzrost roślin. Opady, które pojawiły się w drugiej połowie maja nieco poprawiły sytuację. Jednak, późniejszy przebieg pogody pozostawił wiele do życzenia.

Ogólnie, należy uznać, że potencjał plonotwórczy ziemniaków w tym sezonie nie został w pełni wykorzystany. Zdaniem ekspertów tegoroczne plony były słabsze niż w poprzednim sezonie, ale w niektórych przypadkach trudną sytuację poprawiał wzrost zawartości skrobi w bulwach.

Tak jak w przypadku kukurydzy, poziom plonowania ziemniaka był zróżnicowany w zależności od rejonu kraju. Powierzchnia upraw ziemniaka w 2022 roku nie uległa zmianie, w stosunku do 2021 roku i wyniosła około 0,2 mln hektarów. Poziom plonowania ziemniaka w 2022 roku wyniósł około 307 dt/ha i był o około dwa procent wyższy w porównaniu z 2021 rokiem. Z kolei zbiory ziemniaków oszacowano na około 6,2 mln t i był o trzynaście procent niższy od ubiegłorocznych zbiorów.

Plony i zbiory buraków cukrowych w 2022 roku

Powierzchnia tegorocznych upraw buraków cukrowych była niższa od tych z 2021 jest o około dwanaście procent i wyniosła szacunkowo 0,2 mln ha. Tak, jak w przypadku ziemniaków, chłodna i sucha wiosna nie sprzyjała wzrostowi i rozwojowi roślin. Opady w maju na ogół poprawiły ten stan rzeczy i pomimo niedoborów wody w późniejszym okresie rośliny rozwijały się w sposób właściwy.

Żniwa buraków cukrowych przeprowadzono terminowo, od września do pierwszej połowy listopada. Dobra pogoda panująca podczas żniw umożliwiła pozyskanie surowca dobrej jakości. Poziom plonowania buraka cukrowego w 2022 roku oceniono na mniej więcej 624 dt/ha, tj. o około dwa procent więcej w porównaniu z 2021 rokiem. Z kolei zbiory buraków cukrowych oceniono o dziesięć procent mniej w porównaniu z rokiem poprzednim, tj. na mniej więcej 13,8 mln ton.

Plony i zbiory warzyw gruntowych w 2022

Pogoda w 2022 roku nie rozpieszczała również producentów warzyw gruntowych. Wszechobecnie panujące deficyty wody skutecznie opóźniły wysiew większości gatunków warzyw, a ich wschody były nierównomierne. Sytuację poprawiły majowe i czerwcowe opady deszczu. Jednak występujące w tym czasie wysokie temperatury odbiły się negatywnie na uprawach roślin kapustnych. Wysokie temperatury i brak opadów w sierpniu niekorzystnie wpłynęły na tworzenie się plonu. Na szczęście, dla późnych odmian warzyw gruntowych łaskawy okazał się październik.

Całkowita produkcja warzyw gruntowych w 2022 roku szacowana jest na 3,9 mln ton. Odmiany ciepłolubne, takie jak cebula, ogórki i pomidory odznaczały się wzrostem produkcji. Ich zbiory wyniosły kolejno 643 tys. ton, 140 tys. ton oraz 166 tys. ton. Z kolei obniżeniu uległa produkcja marchwi, kapusty oraz buraków ćwikłowych do kolejno 590 tys. ton, 650 tys. ton oraz 233 tys. ton.

Plony owoców z drzew w 2022 roku

Ciepła i łagodna zima w 2021 roku spowodowała, że drzewa owocowe na początku 2022 roku były w bardzo dobrej kondycji. Niskie temperatury oraz brak opadów wiosną doprowadziły do opóźnienia kwitnienia oraz zawiązywania pąków. Deficyt wody dał się we znaki również w późniejszych okresach doprowadzając do opadu kwiatów i zawiązków owoców. Na początku jesieni doszło do spadku temperatur oraz wzrostu ilości opadów, co uratowało sytuację w przypadku owoców odmian późnych.

Produkcja jabłek w 2022 roku została oszacowana na 4,2 mln ton i była o pięć procent większa w porównaniu z rokiem poprzednim. Również zbiory gruszek, śliwek, wiśni i czereśni były wyższe niż 2021 roku i wyniosły kolejno 80 tys. ton, 132 tys. ton, 183 tys. ton oraz 77 tys. ton.

Zbiory owoców z plantacji jagodowych w 2022 roku

W 2022 roku zbiory truskawek wyniosły szacunkowo 180 tys. ton. Rok wcześniej były o piętnaście procent niższe. Wzrost plonów był możliwy dzięki coraz powszechniejszemu stosowaniu na plantacjach systemu nawadniającego oraz nowoczesnych metod zwalczania szkodników, takich jak np. technologia Verimark^®.

Wzrost produkcji był również widocznie zauważalny w przypadku borówki amerykańskiej. Plony borówki w 2022 roku oszacowano na 64 tys. ton, tj. o piętnaście procent więcej niż w 2021 roku.