Zagrożenia w sadach? Szkodniki sadów, choroby i przymrozki
Sady wiśni i czereśni narażone są na różne, niekorzystne czynniki zewnętrzne, w tym agrofagi. Każdego roku sadownik musi mierzyć się z wieloma problemami, które mają realny wpływ na plon i mogą przyczynić się do jego pogorszenia, a nawet utraty. W artykule przedstawiamy zagrożenia w sadach, które mają największy wpływ na zbiory.
Zagrożenia w sadach – szkodniki
Szkodniki czereśni i wiśni – nasionnica trześniówka i muszka plamoskrzydła
Nasionnica trześniówka to muchówka o długości ciała dochodzącej do 5mm. Cechą charakterystyczną tego szkodnika jest występowanie grubych, czarnych pasków na przezroczystych skrzydłach.
Wylot owadów dorosłych następuje pod koniec maja lub na początku czerwca i trwa aż do lipca. Samice nacinają skórkę owoców i składają jaja wewnątrz. Wydzielają przy tym związki feromonowe, które informują inne samice o „zajęciu” owocu.
Jedna samica nasionnicy trześniówki może uszkodzić nawet trzydzieści owoców.
Po dwóch tygodniach wylęgają się larwy, które żerują w miąższu. Po kilku tygodniach wydostają się z owoców, spadają na ziemię i formują bobówki. W czasie zbiorów odróżnienie owoców zdrowych od zarobaczonych jest praktycznie niemożliwe. Uszkodzenia mają postać drobnych przecinków i lekkiego wklęśnięcia. Wnikliwe oglądanie każdego owocu z oczywistych powodów nie ma sensu. Owoce „zajęte” przez nasionnice trześniówkę nie nadają się do spożycia. Są zarobaczywione, niesmaczne, w dodatku larwy zanieczyszczają je swoimi odchodami.
Nasionnica trześniówka – zwalczanie
Monitoring jest konieczny.
W ostatniej dekadzie maja na drzewach wywiesza się żółte tablice lepowe. Zaleca się sprawdzać je co dwa-trzy dni, próg zagrożenia to już dwie muchówki na pułapkę.
Zwalczanie chemiczne.
Nasionnice trześniówkę zwalcza się przy użyciu insektycydów. Wysoką skutecznością charakteryzuje się preparat Exirel®, który zawiera cyjanotraniliprol, substancję z grupy antranilowychdiamidów. Powoduje paraliż owadów, zabija je w ciągu kilku godzin od wykonania zabiegu. Działa kontaktowo i żołądkowo. Okres karencji wynosi siedem dni. Exirel® jest bezpieczny dla owadów pożytecznych.
Wsparcie dla insektycydu.
Pod czereśniami można rozłożyć włókninę lub plandeki, aby uniemożliwić larwom znalezienie kryjówek.
Zabiegi przeciw nasionnicy trześniówki zbiegają się z ochroną przed mszycami.
Więcej informacji na temat nasionnicy trześniówki przeczytasz w artykule:
Nasionnica trześniówka. Największy szkodnik czereśni i wiśni?
Muszka plamoskrzydła – nowy, trudny szkodnik sadów
Muszka plamoskrzydła to bardzo inwazyjny owad, który pojawił się w Polsce kilka lat temu. Od pewnego czasu stanowi poważny problem w sadach, a jego dieta stale poszerza się.
Samica składa jaja w owocach, przecinając je pokładełkiem. Dlatego gatunek preferuje gatunki wytwarzające owoce miękkie, w tym czereśnie i wiśnie. Owad ma 2,5-4mm długości. Z wyglądu jest nieco podobny do muszki owocówki. Znakiem rozpoznawalnym są dwie ciemne kropki na przezroczystych skrzydłach. Samica w ciągu dnia może złożyć nawet dwadzieścia jaj.
Na powierzchni owoców widać drobne otwory oraz wystające rurki oddechowe. Larwy wylęgają się po kilkunastu lub kilkudziesięciu godzinach i przystępują do żeru. Żywią się miąższem powodując gnicie czereśni i wiśni. Najczęściej przepoczwarczają się wewnątrz owoców lub na ich powierzchni, rzadko spadają na ziemię. Owoce zaatakowane przez muszkę plamoskrzydłą nie nadają się do spożycia.
Muszka plamoskrzydła – zwalczanie
Należy monitorować populację szkodnika.
Można zastosować Drososan Trap z substancją wabiącą Fruit Fly Attractan. Zawiesza się je na wysokości jednego metra, gdy temperatura powietrza wynosi przynajmniej 10°C. Najlepiej, gdy pułapki znajdują się blisko plantacji, na przykład w miedzy lub żywej ścianie osłaniającej.
Stosowanie skutecznych i sprawdzonych insektycydów.
W walce z muszką stosuje się preparat Exirel®. Warto stosować naprzemiennie także inne insektycydy, zawierające substancje aktywne należące do innych grup.
Więcej informacji na temat nasionnicy trześniówki przeczytasz w artykule:
Najgroźniejsze szkodniki czereśni. Muszka plamoskrzydła i inne…
Zagrożenia w sadach – mróz i wiosenne przymrozki
Czereśnie i wiśnie mają różną tolerancję na mróz. Z założenia odmiany uprawiane w Polsce są w pełni mrozoodporne. W praktyce głównym problemem są anomalie pogodowe takie jak bezśnieżne zimy, mroźne wiatry i nadmiar wilgoci w podłożu.
Uszkodzenia mrozem powodują m.in. słabe kwitnienie i zrzucanie zawiązków.
Jak ograniczyć zniszczenia mrozowe?
Zrównoważone nawożenie. Należy unikać nadmiernej aplikacji azotu. Wartościowe są nawozy potasowe, które zmniejszają straty na skutek suszy i mrozu. Nie można zaniedbywać mikroelementów. Bezpośrednio pozytywnie na mrozoodporność wpływa mangan, cynk, bor i miedź.
Odpowiednio przygotowane podłoże. Podłoże powinno być dobrze zdrenowane, przepuszczalne.
Właściwy wybór miejsca na plantację. Należy unikać zakładania plantacji w miejscu zastoin mrozowych.
Tworzenie naturalnych osłon przed mrozem. W pobliżu sadu od strony wschodniej warto zbudować ściankę żywopłotową z roślin zimozielonych. To osłona przed mroźnym, zimowym wiatrem.
Bielenie pni i grubszych konarów chroni przed ranami zgorzelinowymi powstałymi na wskutek różnicy temperatur. Na przykład w czasie umiarkowanie ciepłych dni i mroźnych nocy.
Wybór odmian i podkładek o dużej odporności na mróz.
Deszczowanie czyli polewanie kwitnących drzew wodą to jeden ze sposobów walki z przymrozkami.
Wszędobylskie mszyce
Mszyce to żarłoczne owady, które w szybkim czasie mogą doprowadzić do znacznego zmniejszenia powierzchni asymilacyjnej. Prowadzą do uszkodzeń, zwijania się i opadania liści. Zdarza się, że konsekwencją pojawienia się kolonii jest gołożer. To hamuje rozwój, osłabia kwitnienie i owocowanie. Wpływa więc pośrednio na plonowanie.
Niestety na tym nie kończy się szkodliwość mszyc. Owady są wektorami groźnych chorób wirusowych. W dodatku wydzielają lepką spadź, która jest pożywką dla grzybów sadzakowych.
Mszyce w sadach – zwalczanie
Zwalczanie chwastów w rzędach, międzyrzędziach i w pobliżu uprawy. Chwasty bardzo często są żywicielami szkodnika.
Unikanie przenawożenia azotem, drzewa są bardziej podatne na uszkodzenia przez mszyce.
Stosowanie wczesną wiosną olejów – na czereśnie i wiśnie w stanie bezlistnym. W ten sposób zwalcza się jaja i larwy zimujące mszyc. Najczęściej korzysta się z oleju parafinowego.
Doraźne stosowanie szerokiej grupy insektycydów.
Zagrożenia w sadach – groźne choroby
Brunatna zgnilizna drzew pestkowych
Brunatna zgnilizna drzew pestkowych to bardzo groźna choroba, która prowadzi do gnicia owoców. Najwcześniej uwidacznia się u wiśni. Zarówno w przypadku wiśni, jak i czereśni dochodzi do brązowienia i zasychania kwiatów. Następnie w podobny sposób uszkadzane są liście, które pozostają na drzewach. Niekiedy dochodzi do zamierania całych gałęzi, a nawet konarów.
Na mocno zainfekowanych częściach występują wycieki gumiastej substancji. Na starszych owocach widać gnilne plamy i skupiska zarodników ułożonych w kręgi. Niezebrane pozostają na drzewach i wysychają stając się „mumiami”.
Brunatna zgnilizna drzew pestkowych może doprowadzić do zniszczenia młodego sadu.
Brunatna zgnilizna drzew pestkowych – zwalczanie
Usuwanie porażonych owoców i innych organów. Chore pędy wycina się poniżej porażonego miejsca.
Konsekwentne i prawidłowe zwalczanie szkodników wiśni i czereśni. Szkodniki powodują uszkodzenia, które umożliwiają grzybowi rozprzestrzenianie się.
Stosowanie fungicydów. Bezpośrednia walka z brunatna zgnilizną drzew pestkowych polega na stosowaniu fungicydów. Pierwszy zabieg wykonuje się zapobiegawczo przed kwitnieniem, a następny w czasie kwitnienia. Stosuje się m.in. preparaty miedziowe i pestycydy zawierające difenokonazol.
