Starzec zwyczajny. Chwast, który jest zagrożeniem nie tylko dla upraw
Starzec zwyczajny to jednoroczny chwast dorastający do 45 centymetrów wysokości. Łodygi są pojedyncze lub rozgałęzione, często pajęczynowato owłosione. Pokrywają je pierzastodzielne, nierówno ząbkowane liście. Kwitnie jest nieregularnie, o różnych porach roku, w sprzyjających warunkach nawet zimą.
Kwiaty starca zwyczajnego to drobne, żółte koszyczki o średnicy do czterech milimetrów. Po przekwitnięciu przekształcają się w puch. W porównaniu z mniszkiem owocostany są bardziej zwarte, a nasiona z aparatami lotnymi nie oddzielają się tak łatwo.
Jedna roślina wykształca kilka tysięcy nasion. W czasie kwitnienia u starca zwyczajnego często dochodzi do opadania dolnych liści. Starzec przypomina mlecz zwyczajny, ale w odróżnieniu od niego ma łodygi owłosione.
Jaka jest szkodliwość starca zwyczajnego?
Starzec zwyczajny poza występowaniem w miejscach naturalnych często zachwaszcza uprawy roślin okopowych, motylkowych i warzyw. Preferuje żyzne, gliniaste, umiarkowanie wilgotne gleby. Jest bezpośrednią konkurencją dla roślin uprawnych – światło, woda, składniki pokarmowe, przestrzeń.
Ma duże potrzeby wodne i pokarmowe. Może kiełkować przez cały sezon, w temperaturze od 7°C. W ciągu roku występuje więc kilka pokoleń. Zabiera światło siewkom cenniejszych roślin prowadząc do ich zamierania. Jednocześnie zanieczyszczenie upraw chwastem zwiększa ryzyko wystąpienia chorób grzybowych. Starzec zwyczajny jest żywicielem dla mączniaka prawdziwego oraz mączniaka rzekomego.
Na pastwiskach starzec zwyczajny jest raczej omijany przez zwierzęta ze względu na zapach. Zdarza się jednak, że jest domieszką do paszy, znajduje się w sianie lub słomie. Jeśli dojdzie do spożycia może doprowadzić do zatrucia zwierząt, zawiera m.in. szkodliwe alkaloidy. Powoduje zaburzenia trawienia, a w skrajnych przypadkach uszkodzenie organów wewnętrznych.
Szczególnie wrażliwe na niego są konie, owce, bydło, świnie i drób. Pierwsze objawy przy podawaniu skażonego pokarmu są widoczne zazwyczaj dopiero po kilku tygodniach.
Starzec zwyczajny – zwalczanie
Starzec zwyczajny jest wrażliwy na wiele substancji aktywnie czynnych znajdujących się w herbicydach. W uprawach ekologicznych korzysta się m.in. z kwasu pelargonowego. Zaleca się najpierw wykonać zwalczanie mechaniczne, a jeśli to nie pomoże, korzysta się ze środków ochrony roślin.
Do działań profilaktycznych należy:
- używanie czystego materiału siewnego dobrej jakości
- niszczenie chwastów nie tylko w uprawach, ale także międzyrzędziach
- stosowanie zmianowania
- unikanie stosowania nadmiernych dawek azotu
Znaczenie ma także podorywka ściernisk.
Dawniej starzec zwyczajny był stosowany w ziołolecznictwie, zorientowano się jednak, że bardziej szkodzi niż pomaga. Dzisiaj jest już tylko rośliną niepożądaną, konkurencją dla wartościowych gatunków uprawnych i wolno działającą trucizną dla zwierząt.
