Psianka czarna – jak ją rozpoznawać i zwalczać?
Psianka czarna (Solanum nigrum) to nie tylko gatunek trujący, który może być niebezpieczny dla ludzi i zwierząt gospodarskich, ale także uciążliwy chwast wpływający na zmniejszenie uzyskiwanych plonów. Jest łatwa do rozpoznania i dość wrażliwa na środki ochrony roślin. Pomimo tego uprawy nie zawsze udaje się przed nią uchronić.
Psianka czarna to roślina jednoroczna, ciepłolubna o zmiennej wysokości (10-60cm). System korzeniowy nie jest zbyt rozbudowany, zazwyczaj wytwarza krótki, wrzecionowaty korzeń. Tworzy wzniesione, rozgałęzione, lekko kanciaste łodygi. Mają zieloną barwę, czasem z fioletowym lub brązowym odcieniem. Pędy pokryte są licznymi, jajowatymi lub rombowatymi liśćmi (6 cm długości i szerokości), osadzonymi na krótkich ogonkach. Kwitnie od lipca do października. Wytwarza niewielkie kwiaty w kątach liści zebrane w podbaldaszki. Mają białe lub kremowe płatki, żółty środek i 6-7 mm średnicy. Później przekształcają się w kuliste, czarne, błyszczące owoce.
Szkodliwość psianki czarnej
Psianka czarna stanowi dużą konkurencję dla roślin, gdyż pobiera z gleby znaczną ilość wody a także składników pokarmowych. Ponadto zagłusza siewki roślin uprawnych nawet prowadząc do ich śmierci. Szacuje się, że jedna psianka na 2 m² upraw buraka może obniżyć plon nawet o 5%. Próg szkodliwości w kukurydzy to 1 psianka na 1 m². W przypadku porastania ziemniaków może zwiększyć ryzyko występowania chorób (np.: zarazy ziemniaka – Przeczytaj koniecznie – Zaraza ziemniaka. Groźna choroba – nie bagatelizuj!) jak również szkodników (mątwik ziemniaczany). Utrudnia wykonywanie zabiegów agrotechnicznych, gdyż korzenie zaplątują o ruchome części maszyn i narzędzia. Zawiera trujące związki, dlatego stanowi zagrożenie dla zwierząt gospodarskich. Jej czarne owoce mogą zachęcić dzieci do spożycia. Psianka często występuje w uprawach roślin okopowych, kukurydzy oraz warzyw. Wschody pojawiają się późną wiosną.
Jedna roślina może w ciągu sezonu wykształcić od 100 do 1000 nasion. Ich żywotność w glebie dochodzi do 10lat. Psiance szkodzą niskie temperatury. Zamiera już przy 1-3°C.
Psianka czarna – Profilaktyka i zwalczanie
Pewnym sposobem na ograniczenie występowania psianki czarnej (a także wielu innych niepożądanych roślin) jest zrównoważone nawożenie. Nie można przesadzać z azotem (gatunek jest azotolubny). Na mniejszych areałach chwasty można usuwać ręcznie. Do chemicznego zwalczania powinno się wykorzystywać środki zawierające takie substancje aktywnie czynne jak: bentazon, bromoksynil, chlopyralid, chloroprofam, chlorydazon, foramsulfuron, izoksaflutol, metamitron, nikosulfuron, oksyfluorofen, petoksamid, pirydat, sulkotrion, triflusulfuron. Preparaty dobiera się pod względem rodzaju upraw i fazy rozwoju rośliny użytkowej.
Trujące właściwości psianki czarnej
Psianka ma znaczną zawartość glikozydu – solaniny oraz saponiny – dioscyny. Spożycie powoduje działanie pobudzające (początkowo). Objawy zatrucia to m.in. nudności, wymioty, biegunka, przyspieszone tętno, oraz duszności.
