Ciepła jesień w rolnictwie. Jak wysokie temperatury wpływają na uprawy?
Ciepła jesień w rolnictwie to nieustannie powracający temat, który stawia przed rolnikami liczne wyzwania. To zjawisko pogodowe związane z postępującymi zmianami klimatycznymi ma istotny wpływ na procesy wzrostu roślin. Kształtuje ich rozwój i wpływa na plony. Jakie konkretne aspekty tej pogodowej sytuacji mogą wpływać na uprawy rolnicze?
Czy ciepła jesień w rolnictwie z nami zostanie?
Zmiany klimatyczne, nawet te o pozornie niewielkich wartościach, mają potężny wpływ na ekosystemy, atmosferę i życie na Ziemi. Średni wzrost temperatury o 1 czy 2 stopnie Celsjusza może wydawać się niewielki, ale ma istotny wpływ na klimat i ekosystemy. Te zmiany mogą prowadzić do bardziej skrajnych i niestabilnych warunków pogodowych, co może wpływać na długość i charakter pór roku, w tym jesieni.
Ciepłe okresy jesienne, podobnie jak zimy bez śniegu i mrozu, czy długie i upalne lata, są jednymi z możliwych skutków globalnego ocieplenia. Dłuższy okres wegetacyjny roślin, wcześniejsze ich kwitnienie, a także inne zmiany w cyklach życiowych roślin są obserwowane w różnych miejscach na świecie.
Dlatego rolnicy muszą być gotowi na różnorodne skutki zmian klimatycznych, niezależnie od tego, czy obejmują one ciepłą jesień czy inne zmiany klimatyczne.
Proces hartowania ozimin
Proces hartowania ozimin umożliwia roślinom przygotowanie do spoczynku zimowego. Zależy od panujących warunków atmosferycznych i polega na przejściu przez oziminy przemian fizjologicznych i chemicznych. Przemiany te prowadzą do zagęszczenia soków komórkowych w roślinach oraz obniżenia ich punktu zamarzania.
Odporność roślin uprawnych na niskie temperatury zimowe zależy w dużej mierze od długości procesu hartowania. Jak również od ilości substancji zapasowych, które uda się im zgromadzić.
Proces hartowania roślin uprawnych składa się z kilku etapów. Pierwszy etap, prehartowanie, zachodzi w temperaturze do 15˚C. Taka temperatura pozwala na zachowanie odpowiedniego stopnia fotosyntezy, przy jednoczesnym zahamowaniu wzrostu rośliny. Pierwsza faza hartowania ma miejsce podczas bliskich zeru temperatur dodatnich.
Druga faza hartowania zachodzi w okresie mrozów. Aby hartowanie przebiegało prawidłowo oziminy muszą znajdować się w odpowiedniej dla każdego gatunku fazie rozwojowej. Na przykład pszenica powinna mieć wówczas powyżej 5 liści, zaś rzepak rozety z minimum 8 liści, co zapewni im wystarczający zapas substancji odżywczych.
Skracanie zbóż, a przezimowanie roślin
Skracanie zbóż ozimych jest jednym z podstawowych zabiegów agrotechnicznych. Pozwala na lepsze przezimowanie roślin oraz ograniczenie ich wylegania. Jednak, aby skracanie zbóż przyniosło oczekiwane rezultaty, konieczne jest zastosowanie środków dostosowanych do aktualnej fazy rozwojowej roślin oraz panujących warunków pogodowych.
W zależności od potrzeb, w uprawie zbóż wykonuje się jeden lub dwa zabiegi skracania. Zabieg jesienny pozwala na zahamowanie rozwoju nadmiernie wybujałych przed zimą roślin oraz na rozbudowę ich systemu korzeniowego i wytworzenie silnego węzła krzewienia. Do tego celu można wykorzystać regulatory wzrostu oparte na trineksapaku etylu, np. Cuadro® NT 250 EC oraz Stiff NT 250 EC.
Ciepła jesień w rolnictwie – zagrożenia związane z rozhartowaniem ozimin
Dodatnie temperatury pod koniec jesieni oraz zimą sprzyjają rozhartowaniu ozimin. Stopniowe wydłużanie się dnia oraz opady deszczu powodują, że rośliny otrzymują sygnał do przyspieszenia procesów życiowych i mogą błędnie uznać, że nadeszła już wiosna.
Rozhartowane oziminy mogą już nie mieć szans na ponowne zahartowanie się. Przez co źle będą znosić gwałtowne spadki temperatury i mogą doznać poważnych uszkodzeń mrozowych. To z kolei może skutkować tym, że nie wszystkie plantacje wiosną będą kwalifikowały się do pozostawienia na polu.
Nagły spadek temperatury, to nie jedyny problem dla rozhartowanych roślin. Oprócz niego na plantacjach mogą, w znacznie większym nasileniu, pojawiać się choroby grzybowe, chwasty i szkodniki, na które wygłodzone rośliny będą znacznie bardziej podatne.
Test przezimowania ozimin
Test przezimowania ozimin jest łatwy i szybki w wykonaniu. Można go przeprowadzić jeszcze przed wznowieniem przez rośliny wegetacji. W tym celu należy pobrać 10 – 20 roślin z miejsc na plantacji, które budzą jakiekolwiek zastrzeżenia. Rośliny wyciągamy z ziemi ostrożnie, aby ich nie uszkodzić.
Następnie oczyszczamy ich korzenie z gleby oraz przycinamy pędy na wysokości około 15 mm nad węzłem krzewienia. Następnie rośliny przenosimy do pojemnika z wilgotną gazą lub ręcznikami papierowymi oraz przykrywamy folią. Odstawiamy na 24 godziny do ciemnego pomieszczenia o temperaturze około 22-25˚C.
Po tym czasie brak przyrostu wskazuje, że rośliny są martwe. Przyrost do 4 mm sugeruje ich słaby stan. Pożądane są przyrosty na poziomie 5-9 mm, które oznaczają, że rośliny posiadają dobry wigor. Najlepsze są przyrosty powyżej 10 mm, wskazujące, że stan roślin jest bardzo dobry.
Jesienne dokarmianie dolistne zbóż ozimych a ciepła jesień w rolnictwie
Jesienne dokarmianie dolistne zbóż ozimych stanowi kluczowy etap w procesie uprawy. Zwłaszcza w okresie ciepłej jesieni, która sprzyja wydłużonej wegetacji roślin. Ma ono na celu dostarczenie roślinom niezbędnych składników odżywczych, co wpływa na ich zdolność do ukorzenienia się, rozkrzewienia i przygotowania do przyszłego plonowania.
Właściwe nawożenie jesienne ma także istotny wpływ na poprawę ogólnej kondycji roślin oraz zwiększenie ich odporności na trudne warunki panujące zimą. W tym czasie, należy zadbać o odpowiednie zaopatrzenie roślin w miedź, cynk oraz mangan za pomocą nawozów dolistnych. Takich jak na przykład Multiple Pro lub Trice.
Należy pamiętać, że zabieg dokarmiania mikroskładnikami roślin jest najbardziej efektywny przy temperaturach powietrza w przedziale około 10-15 ˚C.
Ciepła jesień w rolnictwie – anomalie pogodowe są korzystne dla szkodników
Jesienne wzrosty temperatury w istotny sposób wpływają na ekologię szkodników i mają bezpośrednie konsekwencje dla rolnictwa.
Ciepła jesień w rolnictwie to przyśpieszony rozwój szkodników
Wzrost temperatury sprzyja zmianom w fizjologii szkodników. Wzrasta poziom ich reprodukcji oraz skraca się cykl rozwojowy. Część gatunków jest w stanie rozwijać dodatkowe pokolenia. Konsekwencje to skrócenie czasu między kolejnymi pokoleniami, które może prowadzić do gwałtownego wzrostu populacji szkodników. To z kolei zwiększa ryzyko wystąpienia dużych szkód w uprawach.
Przyspieszenie tempa przemian metabolicznych szkodników podczas długiej i ciepłej jesieni
Szkodniki często stają się bardziej aktywne w cieplejszych warunkach. Wzrost temperatury powoduje przyspieszenie tempa przemian metabolicznych skłaniając je do bardziej intensywnego żerowania.
Wzmożone żerowanie szkodników prowadzi do znacznych strat w plonach.
Ciepła jesień w rolnictwie sprzyja migracji nowych gatunków szkodników
Wzrost temperatur sprzyja migracji i ekspansji nowych gatunków szkodników na obszary, na których wcześniej nie były obecne.
Nowe gatunki szkodników mogą stanowić poważne zagrożenie dla miejscowych upraw oraz wpływać na równowagę biologiczną w danym ekosystemie. To bardzo niebezpieczne zjawisko.
Wydłużony sezon wegetacyjny szkodników jako konsekwencja wysokich temperatur jesienią
Przedłużający się sezon wegetacyjny prowadzi do wydłużenia się okresu żerowania szkodników oraz rozwoju ich dodatkowych pokoleń.
Natomiast wydłużenie okresu żerowania szkodników może prowadzić do większych szkód w uprawach i wymaga elastycznych strategii zarządzania.
Zwalczanie szkodników zbóż ciepłą jesienią
Warunki ciepłej jesieni i bezmroźnej zimy sprzyjają nieprzerwanemu żerowaniu szkodników. Z tego powodu niezbędne jest konsekwentne zwalczanie szkodników.
W zbożach jesienne zabiegi skierowane są głównie na mszyce, które szybko i silnie reagują na zmiany klimatu i stanowią wektor groźnych chorób wirusowych. Zabiegi powinny być wykonane możliwie najszybciej po stwierdzeniu szkodników. To pozwoli na zmniejszenie ryzyka uszkodzeń zbóż i osłabienia ich kondycji przed zimą.
Ciepła jesień sprzyja nie tylko chwastom, ale i zabiegom herbicydowym w rolnictwie
Ciepła jesień sprzyja nie tylko rozwojowi wszystkich roślin, ale również wykonywaniu zabiegów herbicydowych w rolnictwie. Wyrośnięte chwasty znacznie intensywniej konkurują z oziminami o substancje pokarmowe, światło oraz przestrzeń do życia. Chwasty stają się też bardziej odporne na działanie herbicydów.
Obecność chwastów na polu jesienią skutkuje u zbóż silniejszym rozwojem liści kosztem pędów kłosonośnych i systemu korzeniowego. Prowadzi to do otrzymania roślin z małą liczbą pędów kłosonośnych oraz zmniejszoną odpornością na mrozy i okresowe niedobory wody wiosną.
Wydłużony okres ciepłej jesieni daje rolnikom większą elastyczność w planowaniu i wykonywaniu zabiegów herbicydowych. Mogą lepiej dostosować się do warunków pogodowych i nie muszą czekać na okienko pogodowe, tak jak to ma miejsce wiosną.
Dodatkowo dłuższy okres ciepłej jesieni umożliwia skuteczne zwalczanie chwastów, które pojawiły się później w sezonie. Herbicydami skutecznie radzącymi sobie z jesiennym zwalczaniem trudnych chwastów są preparaty oparte na takich substancjach czynnych jak flufenacet oraz diflufenikan. Połączenie tych dwóch substancji możemy znaleźć w takich preparatach jak Battle® Delta 600 SC oraz Bat 600 SC
Zmiany klimatu w rolnictwie
Zmiany klimatyczne mają bardzo duży wpływ na rolnictwo. Modyfikacja warunków pogodowych, związana z zacieraniem tradycyjnych pór roku. Sezony, w których faktycznie są dwie skrajne pory roku – deszczowa zima oraz gorące i suche lato. Wzrost ryzyka występowania częstych ekstremalnych zjawisk pogodowych, takich jak gradobicia, intensywne burze, powodzie i susze. Silna presja agrofagów. To wszystko ogromne wyzwania dla rolników.
Jednak wzrost temperatury może również przynieść pewne pozytywne aspekty. Należą do nich wydłużenie wegetacji i zwiększenie plonów roślin ciepłolubnych, takich jak kukurydza i słonecznik.
Adaptacja do zmian klimatu może wymagać wprowadzenia nowych odmian i gatunków roślin do upraw. Rolnicy powinni także dostosować swoje praktyki do zmieniających się warunków, uwzględniając nowoczesne technologie, optymalne terminy siewu i dostosowane metody uprawy.
Efektywne dostosowanie się do obecnych i prognozowanych zmian klimatycznych jest kluczowe dla zrównoważonego rozwoju rolnictwa oraz utrzymania produkcji rolnej na odpowiednim poziomie.
