Szkodniki marchwi – co zagraża uprawom?
Uprawy marchwi są narażone na atak licznych szkodników. Największe znaczenie mają muchówki i pluskwiaki. Jak rozpoznawać szkodniki marchwi i jak „odczytywać” objawy, które powodują?
Jak zapobiegać ich występowaniu, a w razie konieczności skutecznie je zwalczać?
Polska jest czołowym producentem marchwi wśród krajów europejskich. Powierzchnia uprawy wynosi około dwadzieścia dwa tysiące hektarów, a zbiory wynoszą 0,7-0,8 milionów ton – dane z lat 2015-2020.
W 2020 roku wyeksportowano dwadzieścia dwa tysiące ton do krajów UE. Niestety uprawa marchwi ma swoje wyzwania. Jednym z nich są szkodniki. Które są największym zagrożeniem?
Połyśnica marchwianka – groźny szkodnik marchwi i innych warzyw selerowatych
Szkodniki marchwi – jak wygląda połyśnica marchwianka?
Połyśnica marchwianka to drobny, ale groźny wróg. Owad należy do rzędu muchówek. Ma czarne, błyszczące ciało o długości 4-5mm i przezroczyste skrzydła. Larwy są nieco dłuższe, do 7mm, walcowate, białożółte do jasnożółtych. Bobówki są żółtobrązowe o długości około 5mm.
Cykl rozwojowy połyśnicy marchwianki
W ciągu sezonu rozwijają się dwa pokolenia szkodnika. Zimują bobówki w glebie lub larwy w korzeniach marchwi przechowywanej w kopcach lub przechowalniach.
Owady dorosłe pojawiają się od drugiej dekady maja. Samice odżywiają się nektarem kwiatów przez około dwa tygodnie, a następnie składają jaja do gleby przy uprawach marchwi. Po kolejnych dwóch tygodniach wylęgają się larwy. Wgryzają się do korzeni marchwi i żerują przez trzy-cztery tygodnie. Na przełomie lipca i sierpnia obserwuje się lot muchówek drugiego pokolenia. Cykl powtarza się.
Szkody, które wyrządza połyśnica marchwianka
Największe szkody wyrządzają larwy pierwszego pokolenia u marchwi w fazie 2-4 liści.
Jedna larwa może zniszczyć nawet dziesięć wschodzących roślin. U starszych roślin larwa żeruje na jednym lub dwóch korzeniach. Drąży w nich płytkie chodniki, a przy okazji zanieczyszcza odchodami. Uszkodzone miejsca są podatne na zgnilizny. Jeśli pojawią się patogeny, wówczas korzenie nie nadają się do konsumpcji.
Próg zagrożenia to jedna – dwie muchówki odłowione przez kolejne trzy dni na żółtych tablicach lepowych.
Jak zwalczyć połyśnicę marchwiankę?
Do zwalczania połyśnicy marchwianki stosuje się m.in. insektycyd Benevia®, który zawiera cyjanotraniliprol, związek z grupy antranilowych diamidów. Jedną z jego dużych zalet jest długi okres działania, nawet do trzech tygodni.
Mszyce i bawełnice – szkodniki marchwi, których nie wolno bagatelizować
Na marchwi żerują różne gatunki mszyc, m.in. mszyca głogowo-marchwiana, mszyca wierzbowo-marchwiana i mszyca marchwiowo-ondulująca.
Mszyce – wygląd szkodnika
Z perspektywy ochrony, a także rozpoznania szkodnika nie ma to większego znaczenia. Owady mogą różnić się ubarwieniem ciała, ale mają podobny wygląd. Osiągają około 2-3mm długości. Posiadają długie, cienkie odnóża. Wyróżnia się zarówno formy bezskrzydłe jak i uskrzydlone. Występują w dużych koloniach.
Szkody, które wyrządzają mszyce
W czasie żerowania mszyce wydzielają spadź, która jest pożywką dla grzybów sadzakowych, a ponadto przyciąga mrówki. Są wektorami chorób wirusowych.
Powodują także straty bezpośrednie. Wysysają sok z nasady naci i szyjki korzeniowej. Rezultatem jest zniekształcenie, odbarwienie, a czasem ogołocenie liści. Trzydzieści mszyc na jednej marchwi obniża plon średnio o dwadzieścia procent.
Najczęściej progiem zagrożenia jest średnio dwadzieścia pięć mszyc na roślinę. Szkodnika zwalcza się różnymi insektycydami.
Szkodniki marchwi – bawełnice
Bawełnica topolowo-marchwiana, jak wskazuje nazwa, żywi się topolą, a także marchwią. Należy do mszyc. Owady przylatujące na marchew są szare, te żerujące na korzeniach marchwi mają barwę białożółtą. Wydzielają woskowatą wydzielinę, która pokrywa korzeni i stanowi dla nich ochronę. Na topolach tworzą galasy.
Naloty obserwuje się na przełomie czerwca i lipca. Bawełnice wysysają sok z nasady bocznych korzeni. Korzenie główne ogołacane z bocznych słabiej rozwijają się, a czasem pękają. Szkodnik dokonuje bezpośrednich strat w plonie.
Próg zagrożenia bawełnicy
Próg zagrożenia bawełnicy topolowo-marchwianej, to jedna kolonia mszyc na 0,5m rzędu marchwi, od strony topoli. Należy sprawdzić cztery miejsca po przekątnej pola po 0,5m.
Lustrację przeprowadza się od drugiej połowy lipca i powtarza co kilka dni cztery-pięć razy. Szkodnika zwalcza się m.in. preparatami zawierającymi spirotetramat, substancję z grupy ketoenoli.
Niewidoczne szkodniki marchwi – nicienie
Uprawom marchwi zagrażają również różne gatunki nicieni, m.in. mątwik marchwiowy, niszczyk zjadliwy i szpilecznik baldasznik.
Jakie szkody powodują nicienie?
Nicienie powodują różne deformacje korzeni, a także tworzenie „brody korzeniowej”.
Najgroźniejszy jest jednak guzak północny. Przy dużym nasileniu może spowodować spadek plonu nawet o pięćdziesiąt procent. Larwy wylęgają się wiosną. Wnikają do korzeni, zwykle przez stożek wzrostu.
Wynikiem ich żerowania jest nadmierny rozrost komórek roślinnych. Skutkiem tego jest powstawanie narośli (guzków), z których wyrastają korzenie boczne.
W przypadku wykrycia nicieni na plantacji zaleca się kilkuletnią przerwę w uprawie warzyw, zwłaszcza korzeniowych. Do bezpośredniego zwalczania wykorzystuje się m.in. preparaty zawierające oksamyl.
Szkodniki marchwi – profilaktyka czyli jak nie dopuścić do inwazji agrofagów
Duże znaczenie w zwalczaniu szkodników warzyw ma profilaktyka.
Bardzo ważne jest zmianowanie, przerwy w uprawie i odpoczynek dla gleby – rośliny fitosanitarne, nawozy zielone.
Należy zachować izolacje przestrzenną z roślinami należącymi do tej samej rodziny lub innymi roślinami żywicielskimi.
Trzeba także zadbać o czystość w uprawach i przekopywać resztki pożniwne.
To tylko niektóre z działań, które pozwolą ograniczyć ryzyko wystąpienia szkodników. Niestety nawet skrupulatne wykonywanie działań profilaktycznych nie dają stuprocentowej ochrony.
Dlatego niezbędne jest wykonanie zabiegów interwencyjnych.
