Choroby zbóż ozimych – jak im przeciwdziałać?
Wprawdzie zbiory zbóż jarych dopiero przed nami, a do siewu ozimin jest jeszcze trochę czasu, ale już teraz warto zacząć myśleć o tym, co będzie jesienią. Wielu chorobom zbóż ozimych można zapobiec nie tylko stosując odpowiednie agrochemikalia, ale również dokonując właściwego doboru odmian zbóż. Część z występujących na polu chorób jest ściśle skorelowana z cechami genetycznymi uprawianej rośliny i jej odmiany. Z tego powodu wolną chwilę warto przeznaczyć na przeanalizowanie najświeższych informacji w kwestii odmian odpornych na choroby.
Choroby zbóż – podatność zbóż ozimych na mączniaka prawdziwego
Mączniak prawdziwy zbóż należy do grupy najgroźniejszych chorób zbożowych. Powoduje ogromne straty gospodarcze mogące przekraczać 30 proc. plonów. Porażone przez mącznika prawdziwego liście zbóż żółkną i obumierają. W miarę postępowania choroby porażeniu ulegają liście górne oraz kłosy. Niektóre gatunki, odmiany i linie zbóż są mniej podatne na tą chorobę od innych. W przypadku pszenicy odkryto ponad 60 odmian genu odporności na mączniaka prawdziwego specyficznych dla danej odmiany patogenu. Dla żyta odkryto 8 genów odpowiedzialnych za to zjawisko. Nabywanie przez odmiany zbóż odporności na mączniaka prawdziwego jest długotrwałą pracą hodowlaną. Naukowcy podkreślają, że znaczna liczba genów odporności w przypadku pszenicy zwyczajnej została wprowadzona do roślin od jej przodków oraz innych roślin z nią spokrewnionych. Geny odporności znalazły się w pszenicy za pomocą hybrydyzacji, krzyżowania wstecznego oraz rekombinacji homologicznej.
Lista odmian zalecanych do uprawy
Każdego roku COBORU publikuje listę odmian zbóż zalecanych do uprawy na danym obszarze. W spisie znajdują się aktualne informacje dotyczące odporności poszczególnych odmian zbóż ozimych na najgroźniejsze choroby. Należą do nich mączniak prawdziwy, rdza brunatna, septorioza plew, brunatna plamistość liści, choroby podstawy źdźbła, septorioza liści, fuzarioza kłosów. Odporność poszczególnych odmian na wymienione choroby przedstawiona jest za pomocą 9° skali. Dodatkowo w charakterystyce znajdziemy wiele innych informacji. Informacje dotyczą m.in. plonowania roślin w poprzednich latach, zimotrwałości, wysokości, podatności na wyleganie przed zbiorem, czy tolerancji na zakwaszenie gleby.
Aktualnych informacji dotyczących rekomendowanych odmian zbóż ozimych dla danych obszarów Polski należy szukać na stronie Centralnego Ośrodka Badania Odmian Roślin Uprawnych.
Pamiętaj o sprawdzeniu materiału siewnego
Zdarza się, że plantatorzy zapominają o sprawdzeniu materiału siewnego i dokonują wysiewu w tzw. ciemno. Jeśli dysponujemy kwalifikowanym materiałem siewnym, możemy mieć pewność, że został on wcześniej dokładnie przebadany pod kątem siły i energii kiełkowania. Sytuacja wygląda jednak inaczej, gdy materiał siewny pochodzi z własnej produkcji lub kupiliśmy go od sąsiada. W takim przypadku warto samodzielnie ocenić jego jakość, sprawdzając siłę i energię kiełkowania. Wysiew zdrowych, dobrze wykształconych nasion o znanych parametrach kiełkowania zapewnia równomierne wschody silnych roślin, które lepiej poradzą sobie z hartowaniem i zimową przerwą.
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat ochrony pszenicy koniecznie zapoznaj się z tymi artykułami:
Herbicydy w pszenicy jarej – To musi wiedzieć każdy rolnik >>
Jak zwalczyć choroby grzybowe roślin? – Znamy tajniki! >>
