Szarek komośnik – groźny szkodnik buraka
Szarek komośnik to nowy gatunek szkodnika, który stanowi poważne zagrożenie dla krajowych upraw buraka cukrowego. Po raz pierwszy zaobserwowano tego szkodnika w 2012 roku w okolicach Hrubieszowa na Lubelszczyźnie. Od tego czasu szarek zadomowił się w Polsce już na dobre, corocznie zmuszając wielu plantatorów do wykonania przesiewów swoich plantacji. Co wiemy o tym groźnym szkodniku? Jak możemy chronić przed swoje plantacje?
Szarek komośnik – opis szkodnika
Szarek komośnik to dużych rozmiarów chrząszcz należący do rodziny ryjkowcowatych (Curculionidae). Ma wydłużone, walcowate ciało o długości od 11,5 do 13,5 mm. Głowa spłaszczona o kształcie wydłużonego ryjka, z którego wyrastają kolankowato zagięte czułki. Oczy duże, czarne. Ciało ma pokryte łuseczkami barwy od białej, przez odcienie brązu i szarości, aż do czarnej.
Przy czym łuseczki tworzą rysunek, który stanowi doskonały kamuflaż pozwalający pozostającym w bezruchu chrząszczom pozostać niezauważonymi.
Larwy szarka są barwy od białej do jasnokremowej, o brązowej głowie. Ciało łukowato wygięte z delikatnym owłosieniem.
Jaja są białawe, owalnego kształtu.
Biologia szkodnika
Wiosną, pierwsze chrząszcze wychodzą z ziemi na przełomie marca i kwietnia. Natomiast ostatnie osobniki można spotkać na plantacjach jeszcze w czerwcu. Z tego powodu, w tym okresie uprawy powinny być stale monitorowane pod kątem występowania tego szkodnika.
Szarek komośnik żeruje na chwastach z rodziny komosowatych oraz burakach. W maju i kwietniu, w sąsiedztwie korzeni buraka samice składają do gleby jaja. Larwy odżywiają się korzeniami wygryzając w nich rynienkowate korytarze. W sierpniu, larwy schodzą do głębszych warstw gleby, gdzie przeobrażają się w poczwarki. Po około miesiącu w kolebkach poczwarkowych pojawiają się dorosłe chrząszcze.
Szarek komośnik – objawy żerowania i szkodliwość
Największe straty wyrządzają chrząszcze szarka komośnika, które zasiedlają pola od brzegów plantacji. Są bardzo żarłoczne i w przypadku licznego pojawu, w ciągu kilkunastu godzin, mogą powodować gołożery. Jest to szczególnie niebezpiecznie w przypadku wcześniejszych faz rozwojowych buraka.
Szarek komośnik stanowi poważne zagrożenie dla upraw buraka cukrowego. Zgodnie z ocenami ekspertów, straty spowodowane jego występowaniem w XX wieku w Europie wyniosły przeszło trzynaście milionów ton. Szacuje się, że w Polsce każdego roku szarek komośnik uszkadza ponad dwa tysiące hektarów upraw buraka, zmuszając plantatorów do wykonania przesiewów.
Jak chronić plantacje przed szarkiem komośnikiem?
Monitoring plantacji
Ochronę plantacji należy zacząć od systematycznego monitoringu prowadzonego przez cały możliwy okres pojawu szkodnika. Do tego celu polecane jest wykorzystanie żółtych naczyń oraz pułapek feromonowych.
Ochrona chemiczna
Do zwalczania szarka komośnika dopuszczone są preparaty oparte na związkach z grupy pyretoridów oraz mieszanin związków z grupy neonikotynoidów i grupy pyretoridów.
Stosowanie odpowiednich zabiegów agrotechnicznych
W związku z tym, że jaja szarka są bardzo wrażliwe na wysychanie, w okresie składania przez samice jaj, zaleca się wykonywanie zabiegów spulchniających międzyrzędzia.
Ochrona buraka cukrowego. Jak ważne jest odchwaszczanie buraka?
