Przechowywanie owoców po zbiorach
Sposoby na uniknięcie chorób przechowalniczych i innych zagrożeń związanych z przechowywaniem
Dużym problemem w przypadku owoców są nie tylko choroby i szkodniki, które uszkadzają je w czasie wegetacji, ale także patogeny, które zbierają żniwo już po zbiorach. Niewłaściwe przechowywanie owoców sprzyja chorobom przechowalniczym, które mogą doprowadzić do dużych strat. Jak chronić owoce przed chorobami przechowalniczymi?
Choroby przechowalnicze mają różne źródła i dzieli się je na infekcyjne, fizjologiczne i powodowane niewłaściwymi warunkami przechowywania.
Przechowywanie owoców.
Choroby przechowalnicze – jak sobie z nimi radzić?
Choroby przechowalnicze mają największe znaczenie gospodarcze u jabłek. Problemem są m.in. szara pleśń, parch przechowalniczy i różnorodne zgnilizny, na przykład mokra zgnilizna i gorzka zgnilizna. Przeciwdziała się im przez wykonanie zabiegów fungicydowych na niedługo przed planowanym zbiorem, ale oczywiście z zachowaniem okresu karencji.
Szkody można ograniczyć przez uważny, staranny zbiór oraz eliminację jabłek z uszkodzeniami czy symptomami chorób. Oczywiście nie w każdym przypadku jest to możliwe, zmiany nie zawsze są widoczne w wierzchnich tkankach. Poza tym patogeny często ujawniają się już później, w trakcie przechowywania.
Należy ograniczyć czynniki, które powodują uszkodzenia owoców na przykład chronić sad przed szkodnikami. Częstym problemem jest także oparzelina powierzchniowa.
Oparzelina powierzchniowa – co trzeba o niej wiedzieć?
Oparzelina powierzchniowa to choroba przechowalnicza, której sprzyjają nieprawidłowe działania po zbiorze i złe warunki przechowywania. To m.in. zbyt wolne schładzanie owoców, zbyt wysoka temperatura w chłodni, przechowywanie w szczelnych opakowaniach, słaba cyrkulacja i zbyt wysoka wilgotność względna powietrza.
Czynniki sprzyjające oparzelinie w czasie uprawy to intensywne nawadnianie sadu, nadgorliwe nawożenie azotem i słabe zaopatrzenie owoców w wapń. Pierwsze symptomy choroby u jabłek pojawiają się dopiero po kilku miesiącach. Początkowo są to niewielkie, jasnobrązowe smugi, z czasem zwiększają się tworząc duże plamy. Niekiedy w miejscach plam dochodzi do zapadania się tkanek owoców.
Przechowywanie owoców
Duże znaczenie ma przechowywanie owoców. Istotny, a często niedoceniany, element wpływający na jakość przechowywania to utrzymywanie higieny pojemników i pomieszczeń. Skrzynie czy skrzyniopalety powinny być czyste i odkażone. Nie mogą być zanieczyszczone od spodu ziemią.
Na trwałość owoców oraz szybkość rozwoju patogenów kolosalny wpływ ma temperatura przechowywania. Najdłuższą trwałością charakteryzują się jabłonie i grusze, z wyjątkiem odmian wczesnych. Z kolei do owoców nietrwałych zalicza się m.in. truskawki i maliny. Optymalna temperatura zależy od rodzaju owoców.
Średnio:
-1 do 1ºC – owoce jagodowe;
0 do 4ºC – owoce ziarnkowe i pestkowe;
Owoce początkowo schładza się powietrzem o temperaturze 0ºC i bardzo wysokiej wilgotności względnej powietrza – 95 procent. Z założenia trwa to od jednej do dwóch dób. W następnym etapie utrzymuje się optymalną temperaturę. W praktyce drugi etap, na przykład w warunkach bardzo wysokich temperatur, może trwać nawet kilka do kilkunastu dni.
Zbyt szybkie chłodzenie niekoniecznie jest korzystne. Nadmiernie niska temperatura powietrza opuszczającego chłodnicę może uszkodzić owoce. To z kolei otwarta furtka dla patogenów. Ogólnie właściwa wilgotność względna powietrza oscyluje w granicach 85-95 procent. Zbyt niska wilgotność powoduje u owoców nadmierną transpirację.
Podczas załadunku komory problemem może być zbyt wysokie stężenie dwutlenku węgla, które powoduje zewnętrzne uszkodzenia owoców. W warunkach KA, kontrolowanej atmosfery nie wolno umieszczać owoców mokrych.
Ograniczenie czynników sprzyjającym problemom przechowalniczym, prawidłowy zbiór oraz dobre warunki przechowania dają większą szansę na wyższą opłacalność produkcji.
