Plamistość siatkowa jęczmienia – charakterystyka, objawy i zwalczanie
Plamistość siatkowa jęczmienia jest chorobą trudną do zwalczenia. Objawy choroby są zróżnicowane – czasem ciężko je rozpoznać, zwłaszcza gdy występują w początkowej fazie. Plamistość siatkową można pomylić z innymi chorobami. Atakuje zboże na różnych etapach wzrostu. Niezwalczana może obniżyć plonowanie nawet o 25-40 proc.
Plamistość siatkowa uchodzi za najgroźniejszą chorobę jęczmienia. Wywołują ją patogeny: Pyrenophora teres i Drechslera teres. Poraża dwie formy zboża – jarą i ozimą. Rozwija się w szerokim zakresie temperatur, optymalnie przy 10-25°C. Sprzyja jej wysoka wilgotność powietrza utrzymująca się w granicach 80 proc. Czy da się ją rozpoznać?
Różne „twarze” plamistości siatkowej jęczmienia
Najbardziej charakterystycznym objawem towarzyszącym porażeniu zbóż przez plamistość siatkową jęczmienia są brunatne kreski biegnące wzdłuż i w poprzek liścia, tworzące siateczkowaty wzór. Mogą występować jednocześnie w kilku miejscach na blaszce liściowej. Z czasem pojawiają się chlorozy, liście żółkną, a przy silnym porażeniu zamierają. Przy takich objawach chorobę można jeszcze bezproblemowo zdiagnozować.
Bardzo często jednak symptomy plamistości siatkowej są inne, np.: mają postać brunatnych, owalnych plam. Zdarzają się także plamy o nieregularnym kształcie, otoczone żółtą, wąską obwódką. Występują nie tylko na blaszkach, ale także na pochwach liściowych, źdźbłach, kłosach, ościach i plewach. Zmiany widać już na siewkach jęczmienia, w postaci drobnych, punktowych plam.
Plamistość siatkową można więc pomylić nie tylko z innymi, mniej groźnymi plamistościami, ale także z mączniakiem prawdziwym zbóż i traw oraz nadwrażliwością. W dodatku plamistości siatkowej czasem towarzyszy rynchosporioza zbóż wywoływana przez Rhynchosporium secalis. Wówczas objawy kumulują się.
Plamistość siatkowa jęczmienia. Profilaktyka – jak ustrzec zboża przed chorobą?
Duże znaczenie w profilaktycznej walce z plamistością siatkową jęczmienia ma porządek i utrzymanie czystości w uprawach. Częstym źródłem patogenów są resztki pożniwne, porażone nasiona, a nawet samosiewy, które powinno się niszczyć.
Nasileniu sprzyja także monokultura i zbyt gęsty siew. Dlatego tak istotne jest stosowanie na polu płodozmianu i trzymanie się prawidłowych norm wysiewu.
Należy też unikać zakładania plantacji jęczmienia jarego przy jęczmieniu ozimym. Przy uprawie jęczmienia ozimego istotne jest zwiększenie dawek potasu w nawożeniu jesiennym przy jednoczesnym ograniczeniu dawek azotu. Nawozy azotowe w tym wypadku lepiej aplikować wczesną wiosną.
Bezpośrednia walka z chorobą
Plamistość siatkową jęczmienia zwalcza się z użyciem różnorodnych fungicydów. Większość dostępnych preparatów zawiera strobiluryny i triazole, czasem dodatkowo mieszane są z karboksyamidami, morfolinami, ketoaminami oraz imidazolami. Środki stosuje się zapobiegawczo lub po zauważeniu pierwszych objawów. Przeważnie od końca fazy krzewienia do początku bądź pełni fazy kłoszenia.
Progiem szkodliwości jest porażenie 15–20 proc. powierzchni liści w fazie krzewienia lub strzelania w źdźbło.
