Ochrona warzyw przed szkodnikami – skuteczne metody
W obliczu dokonującej się transformacji rolnictwa ochrona warzyw przed szkodnikami staje się coraz większym wyzwaniem. Z jednej strony, obowiązujące przepisy nakładają na producentów rolnych obowiązek ochrony upraw przed agrofagami. Natomiast z drugiej strony, preferowane są metody niechemiczne, a substancje czynne wycofywane z użytku.
W odpowiedzi na te potrzeby, firmy dostarczające produkty dla rolnictwa oferują stale poszerzającą się gamę biopreparatów. Środki biologiczne, chociaż stanowią ważny element ochrony roślin, nie zawsze mają na tyle wysoką skuteczność, aby w pełni rozwiązać dany problem w uprawie. W takich sytuacjach, zgodnie z obowiązującymi regulacjami, rolnicy mają prawo sięgnąć po tradycyjne środki ochrony roślin. Jak chronić warzywa przed szkodnikami?
Aktualne wyzwania w ochronie warzyw przed szkodnikami
Wpływ warunków pogodowych i ocieplenia klimatu
Pogoda może sprzyjać rozwojowi niektórych gatunków szkodników oraz powodować migrację nowych gatunków do stref, w których wcześniej nie występowały. Te gatunki mogą nie mieć naturalnych wrogów w nowym środowisku, co ułatwia im rozprzestrzenianie się i powodowanie dotkliwych szkód.
Zmienność populacji szkodników
Szkodniki wykazują dużą zdolność adaptacji do stosowanych metod zwalczania. Ich odporność na pestycydy, to naturalny proces ewolucyjny, zachodzący pod wpływem presji selekcyjnej i indukowanych nią mutacji. Już po krótkim czasie kontaktu z daną substancją czynną populacje szkodników mogą wykształcić na nią odporność. Zjawisko to wymusza ciągłe poszukiwanie nowych i bardziej efektywnych rozwiązań w ochronie roślin.
Ograniczona dostępność substancji czynnych oraz niektórych metod zwalczania szkodników
W ostatnich latach obserwuje się znaczne ograniczenie dostępności niektórych metod zwalczania szkodników. Problem ten jest szczególnie widoczny w przypadku chemicznych środków ochrony roślin, których liczba drastycznie spadła w ciągu ostatniej dekady. Według danych Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) w latach 2011-2021 wycofano aż 452 substancje czynne. Dodatkowo, wiele wciąż dostępnych na rynku środków ochrony roślin podlega coraz ostrzejszym restrykcjom w stosowaniu.
Wzrost kosztów ochrony warzyw
Obserwuje się znaczący wzrost kosztów ochrony warzyw, co dotyczy zarówno chemicznych środków ochrony roślin, jak i naturalnych metod. Spowodowane jest to wzrostem cen surowców, badań i rozwoju oraz zaostrzeniem przepisów. Stosowanie naturalnych metod ochrony warzyw może być droższe niż użycie chemicznych środków, ze względu na ich większą pracochłonność w zastosowaniu oraz mniejszą efektywność. Mimo to, naturalna ochrona warzyw przed szkodnikami ma wiele zalet, jedną z nich jest mniejsze oddziaływanie na środowisko, większe bezpieczeństwo dla zdrowia ludzi oraz wyższa jakość uzyskanych warzyw.
Strategia „Od pola do stołu” a ochrona warzyw przed szkodnikami
Strategia „Od pola do stołu” jest jednym z kluczowych elementów polityki Unii Europejskiej dotyczącej zrównoważonego rozwoju. Dąży ona do przekształcenia unijnego systemu żywnościowego w celu zmniejszenia jego negatywnego wpływu na środowisko. W tym kontekście stosowanie alternatywnych metod ochrony warzyw staje się realną szansą na zbudowanie bardziej przyjaznego dla środowiska i ludzi systemu produkcji żywności. Środki biologiczne stanowią ważną część transformacji. Ich rynek stale się rozwija, a ciągły rozwój i zaawansowane badania sprawiają, że stają się coraz bardziej skuteczne.
Główne cele strategii „Od stołu do pola” obejmują następujące elementy
Ograniczenie zużycia chemicznych środków ochrony roślin w Unii Europejskiej o 50 proc. do 2030 r. Z minimalną redukcją w każdym kraju na poziomie 35 proc.
Zmniejszenie ilości stosowanych nawozów mineralnych o 20 proc.
Wzrost areału upraw ekologicznych do 25 proc. gruntów rolnych
Zasady integrowanej ochrony roślin dopuszczają możliwość stosowania chemicznych środków ochrony roślin w przypadku, gdy inne metody okażą się nieskuteczne.
Ważne jest, aby preparaty owadobójcze stosować wyłącznie zgodnie z instrukcją zamieszczoną na etykiecie. Dla zoptymalizowania ochrony upraw przepisy umożliwiają łączenie środków ochrony roślin z innymi agrochemikaliami. Należy jednak przed zastosowaniem takiej mieszaniny dokładnie sprawdzić etykiety wszystkich środków i upewnić się, że są one ze sobą kompatybilne. Ważne jest również, aby przestrzegać zaleceń dotyczących dawkowania i stosowania tych środków.
Niechemiczna ochrona warzyw przed szkodnikami
Niechemiczna ochrona warzyw przed szkodnikami obejmuje zarówno zastosowanie metod agrotechnicznych w tym m. in. płodozmianu, uprawę odmian roślin odpornych na szkodniki, uprawa roli oraz izolacja przestrzenna plantacji. Jak również stosowanie metod biologicznych, które wykorzystują naturalnych wrogów szkodników. Takich jak np. owady drapieżne i pasożytnicze, nicienie, grzyby i bakterie oraz insektycydy biologiczne.
Insektycydy biologiczne w ochronie warzyw
Insektycydy biologiczne stanowią alternatywę dla chemicznych środków ochrony roślin. Nie kumulują się w środowisku oraz wykazują zwiększone bezpieczeństwo dla ludzi. Z tego powodu rosnącym zainteresowaniem cieszą się preparaty zawierające substancje czynne pochodzenia bakteryjnego, takie jak np. spinosad, zawarty w preparacie Nexsuba.
Spinosad wytwarzany jest w wyniku fermentacji bakterii glebowych Sacchapolispora spinosa. Spinosad działa na komórki nerwowe owadów powodując ich paraliż, a następnie śmierć. Objawy działania preparatu widoczne są już po kilkunastu minutach od kontaktu szkodnika z neurotoksyną. Nexuba to doskonały przykład innowacyjnego i alternatywnego rozwiązania w ochronie warzyw uprawianych w gruncie oraz pod osłonami.
Nexsuba – KLIKNIJ TU I SPRAWDŹ ETYKIETĘ PRODUKTU!<<<
Wyzwania w stosowaniu niechemicznych metod ochrony warzyw
Stosowanie niechemicznych metod ochrony warzyw wiąże się z pewnymi wyzwaniami. Jednym z nich jest np. wolniejsze działanie w porównaniu do chemicznych środków ochrony roślin.
W przypadku nagłego i licznego ataku agrofagów mogą one okazać się niewystarczające i mało efektywne. Mimo tych wyzwań, niechemiczna ochrona warzyw przed szkodnikami ma wiele zalet, takich jak takie jak bezpieczeństwo dla środowiska i ludzi, wyższa jakość chronionych warzyw oraz zwiększona bioróżnorodność.
Chemiczna ochrona warzyw przed szkodnikami pod osłonami i w gruncie
Chociaż przepisy integrowanej ochrony roślin nie wykluczają użycia środków chemicznych, to zawsze w pierwszej kolejności należy sprawdzić, czy możliwe jest zastosowanie alternatywnych metod zwalczania szkodników. Dopiero w przypadku, gdy inne metody zawiodą, powinno się sięgnąć po środki chemiczne nowej generacji. Nowoczesne preparaty łączą w sobie wysoką skuteczność z krótkim okresem karencji oraz zwiększonym bezpieczeństwem dla ludzi, zwierząt i owadów pożytecznych.
Ochrona warzyw kapustnych przed szkodnikami
Szkodniki zagrażają uprawom warzyw kapustnych przez cały okres ich wegetacji. Dlatego niezbędny jest stały i systematyczny monitoring plantacji. W monitorowaniu pojawu szkodników pomocne są m.in. barwne tablice lepowe oraz pułapki feromonowe. Jednym z najbardziej problematycznych szkodników w uprawie tej grupy warzyw jest śmietka kapuściana.
Śmietka kapuściana Delia radicum L.
Szkodliwość śmietki kapuścianej
- Larwy śmietki drążą chodniki w korzeniu głównym i szyjce korzeniowej warzyw kapustnych.
- W wyniku żerowania dochodzi do zahamowania wzrostu i zamierania roślin. Dodatkowo, uszkodzone warzywa stają się podatne na porażenie przez suchą zgniliznę roślin kapustnych.
Okres występowania śmietki kapuścianej
Dorosłe osobniki pojawiają się pod koniec kwietnia. Po około dwóch tygodniach od wylotów samice składają jaja, z których wylęgają się larwy. Drugie pokolenie tego agrofaga pojawia się na przełomie czerwca i lipca, zaś trzecie pokolenie we wrześniu.
Metody zwalczania śmietki kapuścianej
Metody biologiczne
Do zwalczania larw śmietki można stosować entomopatogeniczne nicienie.
Metody chemiczne
W przypadku silnego zagrożenia można zastosować insektycydy zawierające substancję czynną taką jak CYAZYPYR®, np. Verimark® lub Benevia®.
Ochrona ziemniaka przed szkodnikami
Szkodniki zagrażające uprawom ziemniaka można podzielić na dwie grupy. Pierwszą stanowią szkodniki glebowe, które uszkadzają podziemne części roślin. Natomiast drugą owady żerujące na nadziemnych częściach roślin.
Największym zagrożeniem dla plantacji ziemniaka jest stonka ziemniaczana, która potrafi zredukować plon nawet o ponad 80 proc. Ze względu na predyspozycje do wytwarzania mechanizmów odporności na substancje czynne zawarte w środkach owadobójczych, zwalczanie stonki przysparza dużych trudności. Stonka jest gatunkiem ciepłolubnym, więc należy liczyć się, że wraz z ociepleniem klimatu będzie rosła jej szkodliwość.
Stonka ziemniaczana Leptinotarsa decemlineata
Szkodliwość stonki ziemniaczanej
- Szkody w uprawach ziemniaków wyrządzają larwy oraz chrząszcze
- W wyniku żerowania dochodzi do całkowitego ogołocenia roślin z liści. W przypadku braku pokarmu stonka może obgryzać pędy roślin.
Okres występowania stonki ziemniaczanej
Gdy temperatura gleby osiągnie około 15°C chrząszcze zaczynają masowo wychodzić z gleby w poszukiwaniu ziemniaków. Składanie jaj przez samicę rozciągnięte jest w czasie, przy czym w zależności od temperatury rozwój jaj trwa do 19 dni. Larwy żerują przez okres od 11 do 30 dni, po czym przepoczwarzają się w glebie. Chrząszcze żerują na ziemniakach do końca lata.
Metody zwalczania stonki ziemniaczanej
Metody biologiczne
Stosowanie biopreparatów opartych na toksynie pochodzącej z fermentacji bakterii Sacchapolispora spinosa, np. Nexuba.
Metody chemiczne
W przypadku silnego zagrożenia można zastosować insektycydy zawierające substancje czynne, np. CYAZYPYR® zawarty m.in. w preparacie Benevia® lub RYNAXYPYR® dostępny w preparacie Coragen® 200 SC.
Ochrona warzyw korzeniowych przed szkodnikami
Uprawy marchwi, pietruszki oraz selera atakowane są przez kilkanaście gatunków szkodników uszkadzających zarówno nadziemne, jak i podziemne części roślin. Nieprawidłowo zwalczane, przyczyniają się do powstawania dotkliwych strat gospodarczych. Takim szkodnikiem jest m.in. połyśnica marchwianka, która może prowadzić do strat przekraczających nawet 80 proc. plonu.
Połyśnica marchwianka Chamaepsila rosae
Szkodliwość połyśnicy marchwianki
Szkody w uprawach warzyw korzeniowych wyrządzają larwy, które żerują w korzeniach roślin.
Okres występowania połyśnicy marchwianki
W ciągu roku występują dwa pokolenia tego szkodnika. Pierwsze pokolenie pojawia się na przełomie maja i czerwca. Drugie w połowie lipca.
Metody zwalczania połyśnicy marchwianki
Metody chemiczne
W przypadku stwierdzenia występowania połyśnicy marchwianki zaleca się zastosowanie insektycydów zawierających CYAZYPYR®, np. Benevia®
Ochrona cebuli przed szkodnikami
Najgroźniejszym szkodnikiem zagrażającym uprawom cebuli oraz innych roślin cebulowych jest śmietka cebulanka.
Śmietka cebulanka Delia antiqua
Szkodliwość śmietki cebulanki
Stadium szkodliwe owada stanowią larwy, przy czym są najgroźniejsze dla cebuli w fazie 1-3 liści.
W tym czasie agrofagi wyjadają piętki, korzenie oraz nasady liści, co prowadzi do zamierania roślin.
Okres występowania śmietki cebulanki
W ciągu roku rozwijają się dwa pokolenia tego agrofaga. Pierwsze pokolenie występuje w maju i czerwcu. Z kolei drugie żeruje od końca lipca do września.
Metody zwalczania śmietki cebulanki
Metody biologicznie
Do zwalczania larw śmietki cebulanki można stosować entomopatogeniczne nicienie.
Metody chemiczne
Zastosowanie chemicznych środków ochrony roślin opartych na CYAZYPYR®, np. Benevia®
Ochrona warzyw szklarniowych przed szkodnikami
Ochrona warzyw przed szkodnikami w szklarniach znaczenie różni się od tej przeprowadzanej na warzywach rosnących w gruncie. Ze względu na to, że szklarnie stwarzają doskonałe środowisko do rozwoju agrogagów reakcja i zdecydowane działania na pojawiające się zagrożenia muszą być błyskawiczne. Sytuacji nie ułatwia ograniczona i zamknięta przestrzeń. Warzywa szklarniowe narażone są na ataki wielu groźnych gatunków szkodników. Do grupy najgroźniejszych szkodników są mszyce.
Mszyce
Szkodliwość mszyc w szklarni
Mszyce nakłuwając tkanki roślinne wysysają sok komórkowy roślin prowadząc do ich ogładzania i osłabiania, a co za tym idzie redukcji plonu. Dodatkowo wydzielają też lepką spadź, która sprzyja rozwojowi grzybów sadzakowatych. Stanowią też wektor przenoszący groźne wirusy, w tym mozaiki ogórka.
Okres występowania mszyc w szklarni
Występują przez cały okres wegetacji roślin w szklarniach, dając przy tym wiele pokoleń w ciągu roku.
Metody zwalczania mszyc w szklarni
Metody biologicznie
Stosowanie bioinsektycydów na bazie bakterii i grzybów.
Metody chemiczne
Zastosowanie chemicznych środków ochrony roślin zarejestrowanych do stosowania w szklarniach i zawierających m.in. CYAZYPYR®, np. Verimark ®
Ochrona warzyw przed szkodnikami wymaga kompleksowego podejścia, łączącego niechemiczne i chemiczne metody w sposób zrównoważony i odpowiedzialny. Nowoczesne substancje czynne, takie jak spinosad czy CYAZYPYR® oferują skuteczną ochronę, która pozwala minimalizować wpływ rolnictwa na środowisko oraz zapewnia bezpieczeństwo użytkowania.
