Ochrona kukurydzy przed omacnicą – skuteczne metody
Omacnica prosowianka uchodzi za jednego z najgroźniejszych szkodników kukurydzy. Jej gąsienice praktycznie przez cały cykl larwalny są ukryte wewnątrz roślin i tym samym chronione przed czynnikami zewnętrznymi. Jak więc skutecznie zwalczać szkodliwe owady? Jak powinna wyglądać ochrona kukurydzy przed omacnicą? Zgodnie z integrowanym programem ochrony roślin zaleca się korzystanie z czterech metod, tj. hodowlanej, mechanicznej, biologicznej i chemicznej.
Omacnica kukurydzy – poznaj wroga kukurydzy. Z czego wynika jej szkodliwość?
Wygląd omacnicy prosowianki
Omacnica kukurydzy to motyl o rozpiętości skrzydeł wynoszącej 25-30mm. Ma pstrokate skrzydła: z popielatymi, brązowymi i żółtymi wzorami. Uwagę zwracają dwie faliste linie na przednich skrzydłach. Jaja są białe, okrągłe, o średnicy do 0,5mm zebrane w złoża po 20-30 sztuk. Gąsienice o długości 25-30mm mają cieliste zabarwienie z brązowymi plamkami i ciemniejszym paskiem na grzbiecie.
W ciągu roku występuje jedno pokolenie szkodnika. Gąsienice zimują w resztach pożniwnych i w chwastach grubopędowych (w pędach).
Ochrona kukurydzy przed omacnicą – szkody
Potencjalne szkody powodowane przez omacnicę.
- Szacuje się, że omacnica prosowianka może zmniejszyć plon kukurydzy o 20-30%. Omacnica prosowianka preferuje odmiany kukurydzy o zwiększonej zawartości.
- Gąsienice uszkadzają kwiatostany prowadząc do łamania i zasychania wiech. Skracają również okres pylenia.
- Przegryzienie znamion objawia się gorszym i nierównomiernym zaziarnieniem kolb, zaś uszkodzenie zawiązków kolb powoduje ich obumieranie.
- Wygryzanie otworów w łodygach prowadzi do więdnięcia górnych partii roślin.
Biologia życia omacnicy jest idealnie przystosowana do cyklu rozwoju kukurydzy, w dodatku stadium szkodliwe żeruje wewnątrz roślin, a więc jest chronione przed czynnikami zewnętrznymi. Na szkodliwość agrofaga wpływa także wysoka płodność owadów – jedna samica składa kilkaset jaj.
Nie bez znaczenia jest fakt, że motyle potrafią w ciągu dnia pokonać dystans do kilku kilometrów. To znacznie ułatwia im rozprzestrzenianie.
Ochrona kukurydzy przed omacnicą – metody
Z omacnicą najlepiej walczyć stosując jednocześnie kilka metod. To zwiększa szanse na uchronienie plantacji przed masowym żerowaniem szkodnika i dokonaniem przez niego szkód o znaczeniu ekonomicznym.
Biologiczna metoda ochrony przed omacnicą
Metoda biologiczna polega na wykorzystywaniu organizmów pasożytniczych, w tym wypadku kruszynka. Kruszynek (Trichogramma ssp.) to błonkówka, która jest wrogiem naturalnym omacnicy. Larwy kruszynka żerują na jajach szkodnika.
Biopreparaty kruszynkowe wykorzystuje się w czasie masowego występowania motyli omacnicy prosowianki, co sygnalizują pułapki lub po prostu obserwacje. Nalot omacnicy najczęściej przypada na drugą bądź trzecią dekadę czerwca. Trzeba pamiętać, że okres od wyłożenia preparatu do wylęgu larw kruszynka wynosi 2-3 dni. W Polsce aktualnie stosuje się gatunek Trichogramma brassicae, rzadziej Trichogramma evanescens.
Hodowlana metoda ochrony przed omacnicą
Ten sposób ochrony kukurydzy przed omacnicą polega na uprawie tych odmian kukurydzy, które są mniej podatne na szkodnika. Tak więc potencjalne straty przy gradacji owada są niższe. Warto uwzględnić ten aspekt przed podjęciem decyzji o zakupie nasion.
Agrotechniczna metoda ochrony przed omacnicą
Kluczowe w ograniczeniu populacji szkodnika jest zmianowanie. Nawożenie powinno być zrównoważone, w szczególności należy ograniczyć nadmierne stosowanie azotu, które sprawia, że ściany komórkowe roślin są cieńsze i tym samym podatniejsze na uszkodzenia.
Na plantacji kukurydzy, a także w jej otoczeniu należy likwidować chwasty, zwłaszcza grubołodygowe. Trzeba także niszczyć resztki pozbiorowe, które stanowią potencjalne źródło występowania szkodnika.
Zniszczeniom powodowanym przez omacnicę prosowiankę często towarzyszą choroby fuzaryjne kukurydzy. Aby ograniczyć ryzyko ich wystąpienia plon należy zbierać w optymalnym terminie – dojrzałości zbiorczej, nawet w przypadku, gdy ziarno wymaga przez to solidnego dosuszenia.
Ochrona kukurydzy przed omacnicą – metoda chemiczna
Kolejny sposób na omacnicę w kukurydzy to stosowanie insektycydów. Pierwszy zabieg wykonuje się w fazie od rozwijania wiech do fazy kwitnienia, kolejny po 7-10 dniach. Głównym kryterium do oprysku jest obserwacja jaj i sprawdzanie natężenia lotów motyli. Do zwalczania omacnicy prosowianki stosuje się lambda-cyhalotrynę, chlorantraniliprol oraz indoksakarb. Zaleca się stosować je naprzemiennie, aby ograniczyć ryzyko nabrania odporności przez szkodniki.
Walka z omacnicą prosowianką jest trudna, ale możliwa. Kluczowy jest monitoring pola, szybka reakcja w przypadku zaobserwowania szkodnika i stosowanie więcej niż jednej metody ochrony kukurydzy przed omacnicą.
