Fitoplazmoza rzepaku – wiesz jak niszczy uprawy? Sprawdź
W uprawach rzepaku ozimego można zauważyć miotlasto wyglądające rośliny. Sprawcami takich specyficznych deformacji są bakteryjne patogeny zasiedlające wiązki sitowe, nazywane fitoplazmami. Powodują one fitoplazmozę, która jest stosunkowo nową chorobą opisaną po raz pierwszy w 1955 roku. Objawia się zniekształceniem roślin, żółtym zabarwieniem liści i pędów, krzaczastym pokrojem oraz zakłóceniem wzrostu i nieprawidłową organogenezą. Potomstwo uzyskane od porażonych roślin również posiada trwałe deformacje.
Sprawcami choroby są fitoplazmy
Są to nieposiadające ściany komórkowej, jądra komórkowego oraz mitochodriów bakterie zasiedlające tkanki przewodzące roślin. Fitoplazmy są zdolne do przeżycia jedynie w żywej tkance żywiciela. Nie posiadają one zdolności samodzielnego przemieszczania się i są w całości zależne od swoich nosicieli.
Fitoplazmoza rzepaku – poznaj objawy choroby
Najczęściej pierwsze objawy chorobowe widoczne są w fazie kwitnienia rzepaku. Kwiaty są zdeformowane oraz nieprawidłowo ubarwione. Działki kielicha są nadmiernie powiękoszone, a tworzące się łuszczyny są zdeformowane. Łodygi porażonych roślin przybierają spłaszczony, taśmowaty kształt, a cała roślina przybiera miotlasty pokrój. Porażenie chorobą młodych roślin, jeszcze przed fazą kwitnienia, wywołuje większe straty niż w przypadku roślin starszych.
Drogi infekcji
Istnieją dwie teorie dotyczące dróg porażenia roślin. Według pierwszej z nich fitoplazmy przenoszone są przez skoczki i miodówki. Zdrowe owady żerując na porażonych roślinach zostają zainfekowane fitoplazmami, które następnie przenoszą na zdrowe rośliny. Nosicielem bakterii jest również kanianka, będąca bezzieleniową rośliną pasożytniczą.Według drugiej teorii fitoplazmy występują w organizmie rośliny żywicielskiej, a swoje patogenne działanie uaktywniają dopiero w momencie osłabienia odporności żywiciela, np. podczas suszy lub jego przechodzenia roślin z fazy wegetatywnej w generatywną. Choroba jest również przenoszona przez plon zainfekowanych roślin.
Fitoplazmoza rzepaku – jakie ma znaczenie gospodarcze?
Choroby powodowane przez fitoplazmy mają bardzo duże znaczenie w krajach o klimacie ciepłym. W Polsce, gdzie panuje klimat umiarkowany, mają one znacznie mniejsze znaczenie. Zależnie od warunków pogodowych można zaobserwować lokalne rosnącą liczbę porażonych roślin. Zazwyczaj jednak nie przekracza ona 5%.
Fitoplazmoza rzepaku – zapobiegaj!
Ze względu na to, że fitoplazmy nie posiadają ściany komórkowej na rynku nie ma środków chemicznych, które mogłyby bezpośrednio zwalczać te patogeny. Jedynym możliwym sposobem zapobiegania fitoplazmozie jest likwidacja żywicieli pośrednich i wektorów przenoszących chorobę oraz odpowiednia agrotechnika poprzez zapobieganie wystąpienia czynnika stresowego w uprawie. Należy tutaj zadbać o silne rozkrzewienie oraz odpowiedni rozwój systemu korzeniowego rzepaku, gdyż gwarantuje to lepsze odżywienie mineralne i zaopatrzenie roślin w wodę oraz efektywniejsze wykorzystanie nawozów.
