Burak cukrowy – ważne aspekty uprawy - Praktyczny poradnik rolnika

Warzywa

Uprawa buraka cukrowego charakteryzuje się dużą pracochłonnością oraz koniecznością wykonywania licznych i precyzyjnych zabiegów agrotechnicznych. Na jej efektywność i rentowność wpływają nie tylko czynniki środowiskowe, ale również zmienne uwarunkowania rynkowe oraz obowiązujące regulacje prawne. Burak cukrowy, jako jedna z kluczowych roślin przemysłowych w Polsce, wymaga odpowiednio zaplanowanej strategii uprawy. Strategii, która będzie uwzględniała zarówno agrotechnikę, jak i czynniki ekonomiczne. W związku z tym, na jakie aspekty należy zwrócić szczególną uwagę w uprawie buraka cukrowego, aby osiągnąć satysfakcjonujące wyniki produkcyjne i finansowe?

Burak cukrowy – wpływ zmian klimatycznych na uprawę

Jednym z kluczowych czynników wpływających na efektywność uprawy buraka cukrowego są postępujące zmiany klimatyczne. Z jednej strony obserwuje się przesunięcie terminów agrotechnicznych. Wcześniejsze siewy oraz wydłużenie okresu wegetacyjnego, co potencjalnie może sprzyjać większemu przyrostowi masy korzeniowej. Z drugiej jednak strony, ocieplenie klimatu niesie ze sobą szereg zagrożeń. Przede wszystkim silne i długotrwałe susze, ale także ekspansję nowych, groźnych agrofagów, których wcześniej w polskich warunkach nie notowano. Jednym z takich szkodników jest skośnik buraczak, stanowiący coraz poważniejsze zagrożenie dla plantatorów.

Burak cukrowy a susza – jak przygotować glebę?

Jednym z najskuteczniejszych sposobów przeciwdziałania skutkom suszy w uprawie buraka cukrowego jest utrzymywanie gleby w dobrej kulturze rolnej. Kluczowe znaczenie ma zawartość próchnicy oraz odpowiedni odczyn pH – najlepiej w przedziale 6,0–7,2. Gleby o wysokiej zawartości materii organicznej i uregulowanym pH charakteryzują się wyższą pojemnością wodną. To pozwala roślinom lepiej przetrwać okresowe niedobory wody.

Burak cukrowy najlepiej rośnie na glebach zasobnych, żyznych i o dobrze rozwiniętej strukturze. Regularne wapnowanie oraz stosowanie nawozów organicznych może znacząco poprawić ich jakość oraz zdolność do magazynowania wody.

Nowe szkodniki w uprawie buraka cukrowego – skośnik buraczak

Zmiany klimatyczne sprzyjają również ekspansji nowych szkodników, które wcześniej nie występowały w polskich warunkach. Jednym z nich jest skośnik buraczak (Scrobipalpa ocellatella). Szkodnik, który pojawił się w Polsce po raz pierwszy w 2019 roku. Od tego czasu stanowi rosnące zagrożenie dla plantatorów buraka.

Jakie szkody powoduje skośnik buraczak?

Larwy skośnika buraczaka żerują na liściach buraka cukrowego, prowadząc do znacznego obniżenia plonów – nawet o 50%. Dodatkowo, jego obecność może spowodować spadek polaryzacji korzeni nawet o 11%, co bezpośrednio wpływa na opłacalność produkcji.

Czym zwalczać skośnika buraczaka?

Z uwagi na ograniczoną liczbę zarejestrowanych insektycydów do zwalczania skośnika buraczaka, ochrona buraka cukrowego jest utrudniona. Obecnie jednym z nielicznych skutecznych preparatów dostępnych na rynku jest Coragen® 200 SC < SPRAWDŹ. Insektycyd działa na larwy we wczesnych stadiach rozwojowych i jest rekomendowany w zwalczaniu skośnika buraczaka.

Jak zwiększyć odporność buraka cukrowego na zmiany klimatu?

Aby skutecznie prowadzić uprawę buraka cukrowego w warunkach zmieniającego się klimatu, należy:

dbać o odpowiednią strukturę i zasobność gleby
utrzymywać pH gleby na optymalnym poziomie (6,0–7,2)
stosować nawozy organiczne i wapno dla poprawy pojemności wodnej gleby
regularnie monitorować uprawy i reagować na pojawienie się szkodników
korzystać z dostępnych środków ochrony roślin, takich jak Coragen® 200 SC

Burak cukrowy wymaga obecnie nie tylko wiedzy agrotechnicznej, ale także elastyczności i szybkiego reagowania na zmieniające się warunki pogodowe i biologiczne. Skuteczne zarządzanie uprawą to dziś nie tylko kwestia techniki, ale i strategii dostosowanej do wyzwań współczesnego rolnictwa.

Uprawa buraka cukrowego – uwarunkowania rynkowe

Z kalkulacji opłacalności uprawy 1 ha buraka cukrowego, opracowanej przez Wielkopolską Izbę Rolniczą w kwietniu 2025 roku, wynika, że szacunkowy koszt produkcji wyniósł 11 837,19 zł (źródło: 1). Na tę kwotę składały się m.in. wydatki na materiał siewny, nawożenie, środki ochrony roślin, eksploatacja ciągnika, usługi zewnętrzne oraz koszty pracy ludzkiej. Łączne przychody oszacowano na poziomie 15 032,03 zł. To przełożyło się na wynik finansowy w wysokości 3 194,84 zł z hektara.

Przytoczone dane jasno pokazują, że opłacalność uprawy buraka cukrowego w dużej mierze zależy od trzech kluczowych czynników. Są to: wysokości plonów, cen skupu oraz poziomu dopłat bezpośrednich i płatności do buraków cukrowych. Każdy z tych elementów może znacząco wpłynąć na końcowy wynik ekonomiczny produkcji.

Dlatego niezwykle ważne jest stałe monitorowanie i kontrolowanie ponoszonych nakładów oraz bieżąca analiza kosztów. Tylko w ten sposób rolnicy są w stanie realnie ocenić rentowność swojej produkcji. Równie istotne jest śledzenie sytuacji rynkowej oraz zmian w regulacjach prawnych, które mogą wpływać zarówno na koszty, jak i na uzyskiwane przychody.

Burak cukrowy – ceny gwarantowane na sezon 2025

Zgodnie z informacjami przekazanymi przez Krajową Grupę Spożywczą S.A., plantatorzy posiadający umowy kontraktacyjne otrzymają za buraki cukrowe o zawartości cukru 16% co najmniej 33,50 euro za tonę (źródło: 2). Na tę kwotę składają się: cena podstawowa w wysokości 26,29 euro/t oraz świadczenia gwarantowane – 7,21 euro/t, które stanowią zaliczkę na poczet dodatkowego świadczenia powiązanego z aktualnym poziomem cen cukru na rynku.

Krajowa Grupa Spożywcza podkreśla również, że w przypadku wzrostu cen cukru możliwe będzie zwiększenie stawek skupu, co może pozytywnie wpłynąć na końcowy wynik finansowy plantatorów.

Bibliografia: