Ochrona kapusty przed szkodnikami

Warzywa

Ochrona kapusty przed szkodnikami stanowi jedno z największych wyzwań związanych z uprawą tej rośliny. Bezpośrednio przekłada się na wysokość i jakość plonu, a w konsekwencji na zyski ze sprzedaży.

Poprawna identyfikacja szkodników pozwala na właściwy wybór programu ochronnego uprawy. Warto już na wstępnie podkreślić, że najwyższą skutecznością cechuje się metoda chemiczna, co czyni ją najważniejszą spośród innych metod walki ze szkodnikami. Jednak sukcesywne wycofywanie przez Komisję Europejską kolejnych substancji czynnych w połączeniu z ociepleniem klimatu i jego konsekwencjami, stawia producentów rolnych przed bardzo trudnym zadaniem.

Jakie zatem środki ochrony roślin wybrać? Jak chronić uprawę kapusty przed coraz liczniejszymi i trudnymi w zwalczaniu szkodnikami?

Na te i wiele innych pytań znajdziesz odpowiedź w naszym artykule. Przeczytaj koniecznie.

Produkcja kapusty w Polsce

Uprawa kapusty w Polsce cechuje się dużą dynamiką. W 2021 roku jej zbiory wynosiły blisko siedemset tysięcy ton, zaś areał upraw blisko czternaście tysięcy hektarów. To czyni z Polski jednego z czołowych producentów kapusty nie tylko w Unii Europejskiej, ale i na świecie. Najwięcej kapusty zebrano w województwach: małopolskim, mazowieckim, łódzkim oraz wielkopolskim.

Największą popularnością wśród wszystkich odmian uprawy cieszy się kapusta biała głowiasta. Kapusta jest bardzo cenionym warzywem wśród konsumentów, między innymi ze względu na łatwość przechowywania i przyrządzania, jak również duże walory odżywcze i lecznicze.

Wpływ zmian klimatu na szkodniki

Szkodniki są organizmami zmiennocieplnymi i dlatego bardzo szybko adaptują się do zmieniającego się klimatu. Postępujący wzrost temperatur, przyczynia się do rozszerzenia ich geograficznego zasięgu występowania oraz zmian w biologii, takich jak m.in. przyśpieszenie przemian metabolicznych czy znaczny wzrost wielkości populacji. Niektóre szkodniki, jak na przykład mączlik warzywny jeszcze do niedawna nie stanowiły dużego zagrożenia dla polskich upraw. Jednak w ostatnich latach zaczęły występować coraz liczniej i z dużym nasileniem, co spowodowało, że stały się istotnym problemem dla plantatorów.

Konsekwencją takiego stanu jest naruszenie równowagi biologicznej ekosystemów, które w przyszłości może mieć wręcz katastrofalne skutki. Dlatego odpowiednia ochrona plantacji przed szkodnikami ma dziś szczególnie duże znaczenie.

Ochrona kapusty przed szkodnikami – lustracja plantacji

Szkodniki zagrażają plantacjom kapusty praktycznie przez cały okres wegetacji. Dlatego niezbędny jest stały i systematyczny monitoring uprawy. Oparty zarówno na regularnych lustracjach plantacji i najbliższego jej otoczenia, jak i na śledzeniu komunikatów zamieszczonych w Internetowym Systemie Sygnalizacji Agrofagów. System zamieszczony jest na stronie Państwowej Inspekcji Ochrony Roślin i Nasiennictwa pod adresem: piorin.gov.pl. ISSA podaje informacje m.in. o aktualnych zagrożeniach szkodnikami dla danych gatunków roślin w określonym rejonie. Dodatkowo, podaje opis szkodnika oraz zalecenia dotyczące jego zwalczania.

Ochrona kapusty przed szkodnikami – odławianie szkodników

Do stwierdzenia obecności szkodników w uprawie skutecznymi narzędziami pomocniczymi są tablice barwne lepowe, pułapki feromonowe oraz naczynia wodne. Biały kolor tablic lub naczyń zwabia śmietki, które przyklejają się do powierzchni tablic lub topią w naczyniach. Natomiast żółte tablice przyciągają mszyce. Wadą obu tych narzędzi jest odławianie również owadów pożytecznych, w tym pszczół.

Inną grupą narzędzi, które służą do odławiania szkodników są pułapki feromonowe, które zwabiają dorosłe owady określonej płci.

Ochrona kapusty przed szkodnikami – trudności na rynku środków ochrony roślin

Przekroczenie przez szkodniki progu zagrożenia stanowi sygnał do przeprowadzenia zabiegu ochronnego. Straty w plonie powstałe w wyniku zaniechania zwalczania szkodników mogą znacznie przekroczyć koszty wykonanego zabiegu.

Stosowanie insektycydów stanowi podstawowy i zarazem najskuteczniejszy sposób zwalczania szkodników w uprawie. Jednak wachlarz dostępnych na rynkach polskim i europejskim środków ochrony roślin znacząco się skurczył, a Komisja Europejska wycofuje kolejne substancje czynne nie oferując żadnych w zamian. Dla producentów rolnych oznacza to duże trudności z dostępnością niektórych preparatów oraz znacznym wzrostem ich cen. Dodatkowy problem stanowią wysokie temperatury i susze. Większość dostępnych na rynku substancji czynnych wykazuje optymalne działanie w temperaturze do 20˚C.

Szkodniki upraw kapusty

Na kapuście żeruje wiele gatunków szkodników. Należą do nich:

Śmietka kapuściana

Delia radicum L.

Larwy śmietki żerują w korzeniu głównym oraz szyjce korzeniowej kapusty. Dodatkowo, larwy letniego pokolenia mogą drążyć chodniki w głównych nerwach liści oraz uszkadzać główki roślin. W wyniku czego dochodzi do żółknięcia i zamierania roślin. Rośliny uszkodzone przez tego szkodnika mogą zostać porażone przez suchą zgniliznę kapustnych. Dorosłe muchówki, w zależności od przebiegu pogody, pojawiają się na plantacjach wraz z końcem kwietnia i na początku maja. Do monitorowania występowania śmietki kapuścianej wykorzystuje się żółte naczynia oraz pułapki feromonowe.

Śmietka kapuściana – występowanie: warzywa kapustne

Śmietka kapuściana – próg szkodliwości: stwierdzona 1 muchówka w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni

Mączlik warzywny

Aleyrodes proletella L.

Zagrożenie dla kapusty stanowią zarówno dorosłe pluskwiaki, jak również ich larwy, które odżywiają się sokiem roślin. Podczas żerowania mączliki wydalają duże ilości rosy miodowej, która oblepia liście kapusty i stanowi pożywkę do rozwoju grzybów sadzakowych, które ograniczają powierzchnię asymilacyjną liści. Niezwalczany mączlik warzywny w krótkim czasie może prowadzić do całkowitego zniszczenia plantacji. Szkodnik ten pojawia się już na przedwiośniu. Niezbędne jest stałe monitorowanie stanu poszczególnych roślin pod kątem jego występowania. Do tego celu wykorzystuje się żółte tablice lepowe.

Mączlik warzywny – występowanie: żeruje na roślinach należących do około dwunastu rodzin botanicznych, w tym kapustowatych, astrowatych, makowatych, jaskrowatych, jaskrowatych oraz wilczomleczowatych

Mączlik warzywny – próg szkodliwości: stwierdzenie na dolnej stronie liści dorosłych pluskwiaków lub złóż jaj na dziesięciu roślinach

Bielinki

Pieris brassicae L.

Pieris rapae L.

Zagrożenie dla upraw roślin kapustnych stanowią również gąsienice motyli. Młode gąsienice bielinka kapustnika żerują początkowo na dolnej stronie liści, odżywiając się skórką i miękiszem. Wraz ze wzrostem zaczynają wygryzać w liściach duże i liczne dziury, co prowadzi do gołożeru. Z kolei gąsienice bielinka rzepnika drążą chodniki w główkach kapusty i zanieczyszczają je swoimi odchodami. Lustracje pod kątem występowania na plantacji bielinków prowadzi się od lipca do września.

Bielinki – występowanie: warzywa i rośliny dziko żyjące z rodziny kapustowatych

Bielinki – próg szkodliwości:

Bielinek kapustnik – stwierdzenie 3–4 złóż jajowych lub wykrycie 10 gąsienic na 10 roślinach

Bielinek rzepnik – stwierdzenie 1–3 gąsienic na 10 roślinach

Piętnówka kapustnica

Mamestra brassicae L.

Szkodnik jest szczególnie groźny w uprawach późnych odmian kapusty. Gąsienice na plantacjach występują w lipcu i sierpniu. Młode gąsienice żerują gromadnie zeskrobując tkankę miękiszową z liści. Natomiast starsze wygryzają duże, nieregularne dziury w liściach powodując gołożery lub drążą chodniki w główkach kapusty. Dodatkowo zanieczyszczają je odchodami i powodują gnicie roślin. Obserwacje motyli przeprowadza się przy pomocy pułapek feromonowych od maja do końca sierpnia. Odłów gąsienic powinien być prowadzony od rozwiniętego pierwszego liścia właściwego aż do zbiorów.

Piętnówka kapustnica – występowanie: gatunek wielożerny, powszechny na warzywach z rodziny kapustnych

Piętnówka kapustnica – próg szkodliwości:

Odmiany wczesne kapusty – stwierdzenie 4–5 gąsienic na 100 roślinach

Odmiany późne – odłowienie 8–9 gąsienic na 100 roślinach

Błyszczka jarzynówka

Autographa gamma L.

Błyszczka jarzynówka jest groźnym, polifagicznym szkodnikiem wielu roślin uprawnych, w tym kapusty, brokuła i kalafiora. Dzięki zdolności do dalekich przelotów, już w kwietniu na plantacjach można zaobserwować dorosłe osobniki migrujące z zachodniej Europy, a nawet Afryki. Zagrożenie dla upraw stanowią żarłoczne gąsienice, które podczas żerowania wygryzają w liściach dziury i powodują gołożery. Ponadto zanieczyszczają rośliny brązowymi odchodami. Lustracje plantacji pod kątem występowania gąsienic błyszczki jarzynówki prowadzi się od czerwca do sierpnia.

Błyszczka jarzynówka – występowanie: warzywa i rośliny dziko żyjące z rodziny kapustowatych, buraki

Błyszczka jarzynówka – próg szkodliwości: stwierdzenie 4–5 gąsienic na 50 roślinach

Gnatarz rzepakowiec

Athalia rosae L.

Szkodnik występujący na plantacjach wielu roślin uprawnych z rodziny kapustowatych. Larwy gnatarza rzepakowca bywają pospolicie nazywane czarnymi liszkami i to one stanowią największe zagrożenie dla plantacji. W początkowym okresie żerowania bywają trudne do wykrycia, jednak są bardzo żarłoczne i w krótkim czasie potrafią całkowicie zniszczyć rośliny występujące na polu. Lustracja upraw pod kątem występowania gnatarza powinna być prowadzona w maju oraz w czerwcu. Do tego celu wykorzystywane są białe tablice lepowe.

Gnatarz rzepakowiec – występowanie: warzywa i rośliny dziko żyjące z rodziny kapustowatych

Gnatarz rzepakowiec – próg szkodliwości: stwierdzenie 3–4 larw na roślinie

Ochrona kapusty przed szkodnikami – zastosowanie Benevia^® 100 OD w ochronie kapusty

Benevia^® 100 OD to specjalistyczny insektycyd, o szerokim spektrum zwalczanych owadów zarówno gryzących, jak również ssących, w tym śmietki kapuścianej, piętnówki kapustnicy, tantnisia krzyżowiaczka, bielinków, mączlika warzywnego, światłówki naziemnicy, gnatarza rzepakowca, błyszczki jarzynówki czy bawełnówki egipskiej.

Mechanizm działania preparatu oparty jest na innowacyjnej substancji czynnej Cyazypyr^®, dzięki czemu działa szybko i zabezpiecza plantację na długi czas. Warto podkreślić, że zarówno badania laboratoryjne, jak i polowe wykazały że Benevia^® działa na szkodniki w różnych fazach rozwojowych. Wczesne stosowanie insektycydu, na początku nalotu, powoduje zahamowanie płodności szkodników dorosłych, redukuje liczbę składanych jaj – w przypadku niektórych szkodników – i kontroluje ich stadia pośrednie. Tym samym pozwala powstrzymać szkodniki poniżej progów szkodliwości.

Ponadto redukuje stres i poprawia wigor roślin w krytycznych okresach ich wzrostu i rozwoju. Środek Benevia^® jest bezpieczny dla owadów pożytecznych i jest łatwo biodegradowalny.

Ochrona kapusty przed szkodnikami – niezbędna profilaktyka

Aby ustrzec kapustę przed negatywnymi skutkami spowodowanymi działalnością organizmów szkodliwych, oprócz ochrony chemicznej, nieodzowna jest odpowiednia profilaktyka.

Niezbędne jest zapewnienie kapuście optymalnych warunków do wzrostu i rozwoju już od samego początku. W tym celu należy przede wszystkim: