Uprawa buraka cukrowego krok po kroku. Czy o wszystkim pamiętasz?
Uprawa buraka cukrowego uchodzi za przyzwoicie opłacalną, przynajmniej w porównaniu z innymi uprawami rolnymi. Daje dobry plon – średnio na poziomie 600 dt/ha. Potencjał plonotwórczy jest jeszcze wyższy (nawet dochodzący do 1000 dt/ha). Plantacja wymaga jednak dużych nakładów pracy, w tym zabiegów agrotechnicznych. Ogromne znaczenie dla produkcji ma odchwaszczanie.
Burak cukrowy jest gatunkiem, który ma szerokie zastosowanie. Główną gałęzią produkcji stanowi cukier, oprócz tego jest wydajny w produkcji bioetanolu. Część odpadowa – liście – to cenny nawóz zielony, a wysłodki są wysokoenergetyczną paszą. Niezależnie od potencjalnego wykorzystania kluczem do ekonomicznego sukcesu jest uzyskanie możliwie najwyższych plonów. Jak to osiągnąć?
Najważniejsze wymagania buraka cukrowego
Buraka cukrowego uprawia się na stanowiskach słonecznych (szybszy wzrost, więcej cukru), w glebie łatwo nagrzewającej się. Ma wysokie wymagania glebowe. Podłoże powinno być dobrze przygotowane, oczyszczone, równe, o strukturze gruzełkowatej, z wysoką zawartością próchnicy. Potrzebuje dobrej zawartości łatwo przystępnych form fosforu, potasu i magnezu. Jednocześnie ważne są uregulowane stosunki wodno-powietrzne, czyli podłoże ma być dobrze napowietrzone, powinno zatrzymywać wilgoć, ale bez tworzenia zastoin wody. Prawidłowe pH wynosi 6,2-7,0. Dobrze plonuje na glebach bardziej zasadowych, natomiast nie znosi gleb lekko kwaśnych i kwaśnych. Jako przedplon najczęściej stosuje się bobowate, ziemniaki lub zboża. Nie zaleca się natomiast uprawiać wcześniej buraków ćwikłowych, lucerny i koniczyny.
Przygotowanie gleby i siew buraka cukrowego
Powszechnym błędem w uprawie buraka cukrowego jest zbyt płytki lub zbyt głęboki siew. Jeśli agregat pracuje zbyt głęboko, nasiona często trafiają w suche warstwy. Natomiast przy zbyt płytkim siewie rozwój buraka jest słabszy, a młode rośliny są bardziej narażone na niekorzystne czynniki zewnętrze.
Jednocześnie należy unikać częstych przejazdów i ograniczyć do jednego. Każdy kolejny wiąże się z dodatkowym, szkodliwym ugniataniem ziemi – gorsze i nierówne wschody.
Buraka standardowo wysiewa się na głębokość 2-2,5cm. Płycej sieje się na glebach wilgotnych i gorzej ogrzanych (na ok. 1-1,5cm). Średnie odstępy pomiędzy rzędami wynoszą 45-50cm. Obsada na hektar to około 80-100 tysięcy roślin. Buraka sieje się najczęściej pomiędzy połową marca, a połową kwietnia. Oczywiście dokładny termin uzależniamy od rejonu, a także przebiegu pogody. Warto pamiętać, że nasiona najrówniej kiełkują w temp. 5-10ºC.
Najważniejszy zabieg pielęgnacyjny – regularna walka z zachwaszczeniem
Jednym z kluczowych czynników wpływających na obniżenie plonu jest zachwaszczenie. Walkę roślinom niepożądanym wypowiada się już jesienią, po zbiorze/przekopaniu przedplonu.
Wschodzące rośliny są małe, mają słaby wigor, a do momentu zakrycia rzędów przegrywają konkurencję z wieloma gatunkami chwastów. W okresie wiosennym, do momentu zakrycia rzędów, około dwa miesiące, stosuje się 3-4 dawki herbicydów. Wykorzystuje się strategię dawek dzielonych. Zwalczanie herbicydowe jest utrudnione, szczególnie w ostatnich latach. Od 2021 roku nie można stosować desmedifamu, a dodatkowo lista substancji aktywnie czynnych została zawężona także o inne związki.
Inne zabiegi pielęgnacyjne, które mają wpływ na wysokość plonów
Przez cały sezon wegetacyjny należy chronić buraki przed chorobami (m.in. chwościk buraka, brunatna plamistość, mączniak prawdziwy i rzekomy) oraz szkodnikami (mątwik burakowy, drutowce, pędraki, rolnice, pchełki). Oprócz standardowego nawożenia NPK, stosuje się nawożenie dolistne. Szczególnie ważne jest likwidowanie niedoborów pierwiastków w fazie 4-6 liścia właściwego. Ograniczy to ryzyko wystąpienia zgorzeli.
