Pszenica ozima – czy prowadzenie tej uprawy wciąż się opłaca?

Pszenica ozima jest jednym z najważniejszych gospodarczo gatunków zbóż uprawianych w Polsce. W 2024 roku jej uprawy zajmowały około 2,4 miliona hektarów. Natomiast plony pszenicy ozimej wyniosły 11,7 milionów ton. Jak wygląda uprawa pszenicy ozimej w Polsce? Czy w obliczu współczesnych wyzwań jest wciąż opłacalna?

Pszenica ozima – zmiany w strukturze zasiewów

Zmniejszanie się areału upraw pszenicy ozimej jest wynikiem kilku czynników. Poniżej te najważniejsze.

Adaptacja produkcji roślinnej do zmian klimatu. Ekstremalne zjawiska pogodowe, zwłaszcza bezśnieżne zimy oraz niedobory opadów w maju i czerwcu, mają istotny wpływ na wielkość plonów. Może to zniechęcać część rolników do uprawy pszenicy ozimej.
Zmiany nawyków żywieniowych konsumentów. Zapotrzebowanie na pszenicę w pewnym stopniu maleje. Spowodowane to jest zastępowaniem tradycyjnego pieczywa innymi produktami, takimi jak kasze, płatki owsiane czy kukurydziane. Dodatkowo, rośnie popularność diet eliminacyjnych.
Ekonomika upraw. Decyzje rolników o wyborze roślin do uprawy przede wszystkim są determinowane przez czynniki ekonomiczne. Należą do nich m.in. ceny skupu zbóż, rosnące koszty produkcji oraz dostępne wsparcie finansowe dla konkretnych upraw.
Postęp biologiczny. Według eksperckich prognoz, globalna powierzchnia upraw pszenicy ozimej będzie się w najbliższych latach kurczyć. Jednocześnie, dzięki postępowi biologicznemu, będą uzyskiwane wysokie plony ziarna (Switoński i Malepszy, 2012).

Pszenica ozima i postęp biologiczny. O co chodzi?

Od lat 60. ubiegłego wieku, dzięki intensywnej pracy hodowlanej, osiągnięto znaczny postęp biologiczny. Czynnik odmianowy oraz wykorzystanie kwalifikowanego materiału siewnego stanowią jedne z głównych przyczyn wzrostu plonowania oraz odporności, jaką wykazuje uprawiana obecnie pszenica ozima.

Obecnie w rejestrze COBORU znajduje się 169 odmian pszenicy ozimej, w tym 4 odmiany regionalne. Szczegółową „Opisową listę odmian roślin rolniczych. Zboża” można znaleźć na stronie COBORU, gdzie zawarto informacje na temat m.in. masy tysiąca ziaren, zimotrwałości oraz odporności na choroby.

Nowe odmiany pszenicy ozimej 2025

Do odmian pszenicy zwyczajnej ozimej, które wpisano do Krajowego Rejestru w 2025 roku, należą między innymi Emocja, Empatia, KWS Dottie, Shogun czy Vanilia.

Pszenica ozima – co wpływa na opłacalność uprawy?

Niestety, zgodnie z opublikowanymi przez Wielkopolską Izbę Rolniczą wynikami opłacalności uprawy 1 ha pszenicy ozimej wynik za lipiec 2025 jest ujemny i wynosi -463,52 zł/ha. Suma ogólnych kosztów wyniosła 7704,36 zł, zaś przychodów 7240,84 zł.

Cena skupu pszenicy

Jednym z czynników warunkujących opłacalność uprawy pszenicy jest niewątpliwie cena jej skupu. Na początku maja 2025 średnia cena pszenicy konsumpcyjnej w Polsce wynosiła średnio 910 zł za tonę, po czym widoczny był jej systematyczny spadek. Obliczenia wykonane przez Wielkopolską Izbę Rolniczą dotyczące opłacalności uprawy obejmowały ceny skupu obowiązujące w okresie powstania obliczeń. Od początku sierpnia 2025 widoczny jest wzrost jej cen. Obecne (sierpień 2025) średnia cena pszenicy konsumpcyjnej wynosi 810 zł za tonę z perspektywą na dalszy wzrost.

Opłacalność uprawy pszenicy

Innym czynnikiem wpływającym na opłacalność uprawy pszenicy ozimej jest odpowiednia agrotechnika, racjonalne nawożenie oraz ochrona roślin przed szkodnikami i patogenami chorobotwórczymi.

Zapewnienie roślinom optymalnych warunków wzrostu oraz dostarczenie składników niezbędnych do prawidłowego ukorzenienia i rozkrzewienia, już na wczesnym etapie, programuje wysoki przyszły plon. Jesienne nawożenie ma również istotny wpływ na ogólną kondycję roślin i zwiększa ich odporność na trudne warunki zimowe. Zastosowanie do tego celu wysokiej jakości preparatów o sprawdzonym działaniu, takich jak np. nawóz dolistny Hi-Phos znacząco zmniejsza końcowe nakłady poniesione na produkcję.

Bibliografia