Przezimowanie rzepaku – 3 kluczowe rzeczy, o których musisz pamiętać jesienią
Czy przygotowanie rzepaku do zimy jest takie ważne? Naturalnie tak! Odpowiednie przezimowanie rzepaku to wstęp do wysokich plonów! Najważniejsze jest uzyskanie optymalnej fazy jego rozwoju przed zimną i odpowiednie czynności wykonane jeszcze w starym roku. Co zatem należy zrobić jesienią, aby uprawa przetrwała zimę bez strat?
By skutecznie zminimalizować ryzyko wymarzania plantacji rzepaku w czasie zimy i wczesną wiosną, ważne jest stosowanie intensywnych technologii agrotechnicznych, przy czym do takich podstawowych elementów agrotechnicznych w uprawie rzepaku ozimego należą: 1. odpowiedni przedplon oraz uprawki pożniwne i przedsiewne, 2. dobór właściwej odmiany rzepaku ozimego do siewu i dobry termin siewu, 3. odpowiednie nawożenie i ochrona roślin. Poniżej krótko charakteryzujemy te trzy najważniejsze czynniki.
1.Odpowiedni przedplon oraz uprawki pożniwne i przedsiewne
Wybór przedplonu to pierwszy element technologii uprawy rzepaku ozimego. W zmianowaniu rzepak zwykle sieje się po jęczmieniu ozimym, pszenicy ozimej lub pszenżycie, czyli zbożach o podobnych wymaganiach glebowych i wcześnie schodzących z pola. Można też uprawiać go po nieco później zbieranym jęczmieniu jarym, jednak najlepszymi przedplonami są rośliny motylkowe. Należy uprawy rzepaku po sobie oraz po innych krzyżowych (np. po gorczycy). Jeśli wegetacja jest opóźniona i przełoży się to na termin zbioru przedplonu, wtedy może zabraknąć czasu na uprawki przedsiewne, związane ze zniszczeniem ścierniska i dotrzymaniem optymalnego terminu siewu rzepaku. Dlatego najlepiej wtedy zasiać rzepak po wcześnie schodzących z pola mieszankach pastewnych (strączkowe i motylkowe), jęczmieniu ozimym, pszenżycie i życie i po wczesnych ziemniakach. Daje to możliwość wykonania wszystkich niezbędnych zabiegów agrotechnicznych. Uprawki pożniwne to kolejny z podstawowych elementów sukcesu uprawy rzepaku. Należy je wykonać zaraz po sprzęcie przedplonu. Chodzi tu o płytko wykonaną podorywkę, zabieg zrywaczem ścierni, kultywator podorywkowy lub bronę talerzową na głębokość 6-10 cm, co powoduje zatrzymanie wilgoci w glebie i pozwala na wczesne kiełkowanie nasion chwastów, które można wtedy eliminować mechanicznie. Po koniczynie i lucernie należy też pociąć zwartą darń broną talerzową i zaorać ją. Jeśli płodozmian jest zbyt monotonny (np. na glebach pszennych w pierwszym i w drugim roku jest siana pszenica, a w trzecim rzepak), to przy takim następstwie roślin istnieje duże ryzyko zwiększonej presji chorób i szkodników. Dlatego wymagana jest najlepiej 3-letnia przerwa w uprawie rzepaku na tym samym polu.
2.Dobór właściwej odmiany rzepaku ozimego do siewu i dobry termin siewu
W polskim rejestrze odmian roślin uprawnych obecnie znajduje się ponad 40 odmian rzepaku ozimego hodowli polskiej i zagranicznej, stanowiących w większości formy populacyjne lub mieszańce złożone. Wybierając odmianę rzepaku ozimego należy kierować się przede wszystkim jego mrozoodpornością, tym bardziej, że limituje ona możliwość ujawnienia się pozostałych cech. W ocenie zimotrwałości oraz wyboru optymalnego terminu siewu, trzeba kierować się lokalnymi wynikami klimatycznymi. Bardzo dobrą zimotrwałością charakteryzuje się odmiana Kronos (8 w skali 9-stopniowej). Zdecydowaną większość odmian sklasyfikowano jednak na poziomie średnim. Rośliny wchodzące w stan spoczynku zimowego powinny wykształcić zwartą rozetę, złożoną z 7-8 dorodnych liści właściwych i nie powinny mieć wypiętrzonego pąka wierzchołkowego. Z kolei ich korzeń palowy powinien sięgać ponad 20 cm w glebę, przy średnicy szyjki korzeniowej przekraczającej 5 mm. By to uzyskać, orkę przedsiewną wykonujemy co najmniej 2-3 tygodnie przed siewem, na głębokość 22-25 cm z jednoczesnym bronowaniem. Pozwala to na dobre odleżenie gleby i skuteczne zwalczenie chwastów wspomnianymi uprawkami przedsiewnymi. Rzepak wymaga bardzo starannej przedsiewnej uprawy roli, tym bardziej, że małą ilość drobniutkich nasion wysiewa się płytko i równomiernie. Optymalny termin siewu rzepaku jest uzależniony głównie od warunków klimatycznych panujących w poszczególnych rejonach naszego kraju i przypada na około 10-12 tygodni przed zahamowaniem wegetacji jesiennej.
3.Odpowiednie nawożenie i ochrona roślin
Klasyczna agrotechnika uprawy rzepaku ozimego przewiduje wykonanie nawożenia oraz zabiegów ochrony roślin jeszcze jesienią, tym bardziej, że rzepak jest rośliną bardzo wymagającą, a jesień to okres, w którym tworzy się fundament pod dobre przezimowanie i przyszły plon. Nasiona rzepaku należy wysiewać w glebę o uregulowanym odczynie pH 6,0-7,2. Dlatego już pod przedplon należy wapnować. Przy niedostatecznej zasobności gleby w magnez (konieczna przynajmniej średnia), trzeba też dać nawozy odkwaszające zawierające Mg. Pola nie wolno jednak przewapnować, gdyż pogorszymy wchłanianie innych związków. Rzepak wymaga też nawożenia azotem N 30 kg/ ha – przedsiewnie i po przedplonach zbożowych. Optymalne nawożenie N zapobiega bowiem m.in. nadmiernemu wyrastaniu roślin, przez co wymarzają zimą. Inne minerały niezbędne w uprawie rzepaku to przede wszystkim fosfor P, potas K, siarka S. Obliczono, że rzepak przy plonie nasion na poziomie 4t/ha, pobiera z pola średnio ok.: 240 kg N, 120 kg P2O5, 320 kg K2O, 60 kg S, 32 kg Mg i 50 kg Ca. Poza nawożeniem ważna jest też jesienna ochrona upraw, przy czym choroby w rzepaku ozimym są bardzo zależne od płodozmianu i natężenia uprawy oraz od przebiegu pogody (występują w różnym nasileniu). Obserwacje wykazują, że mokry wrzesień sprzyja wystąpieniu chorób z rodzaju Phoma, Verticilium i Cylindrosporium. Doświadczenia wykazały też, że zakażenia przy wilgotnej pogodzie we wrześniu o wiele bardziej zmniejszają dochód z plantacji, niż późniejsze infekcje (wiosenne i letnie). Wczesny termin zwalczania chorób w rzepaku ozimym jest zatem bardziej skuteczny, szczególnie jeśli stosuje się fungicydy triazolowe, działające jednocześnie jako regulator wzrostu. Podobnie rzecz się ma ze zwalczaniem chwastów. Herbicydy należy stosować wiosna tylko wyjątkowo. Prawidłowa uprawa i ochrona plantacji rzepaku ozimego w okresie jesiennym poprawia bowiem jej zimotrwałość i zwiększa wykorzystanie biologicznego potencjału plonowania, a dzięki temu zwiększa dochodowość upraw.
Dowiedz się więcej o produktach do ochrony roślin firmy FMC Agro Polska oraz całościowych rozwiązaniach pomagających w optymalizacji wzrostu roślin uprawnych. Czytaj więcej
Jeżeli chcesz dowiedzieć się więcej na temat fungicydów wejdź tutaj >>
