Poznaj 5 chorób, które najczęściej atakują zboża
W zależności od warunków pogodowych niektóre choroby zbóż występują rzadziej, inne częściej. Podstawowym zadaniem rolnika jest możliwie jak najwcześniejsze wykrycie infekcji oraz zastosowanie odpowiedniego preparatu ochronnego.
Brunatna plamistość liści (Pyrenophora tritici-repentis)
Występowanie: Klimat chłodny i wilgotny. Występuje wczesną wiosną i jesienią, w okresie strzelania w źdźbło i liścia flagowego.
Atakowane gatunki: Pszenica, pszenżyto i żyto. Głównie poraża pszenicę ozimą i jarą.
Objawy: Pierwsze zauważalne objawy występują na zewnętrznych liściach roślin. Mają postać niedużych plamek przyjmujących po kilku dniach czarną barwę. Objawem charakterystycznym jest obecność tzw. „oczka” w centralnej części przebarwienia. Plama sama w sobie otoczona jest rozmytą, chlorotyczną obwódką. Po około 6 dniach od infekcji dochodzi do rozjaśnień prowadzących do zamierania. Rozwojowi choroby sprzyja utrzymująca się temperatura 18–20°C oraz wilgotność powietrza wynosząca 80%.
Źródło infekcji: Resztki pożniwne atakowanych gatunków zbóż oraz pszenica jako przedplon
Znaczenie gospodarcze: Straty w plonie do 50%.
Mączniak prawdziwy zbóż (Blumeria graminis syn. Erysiphe graminis)
Występowanie: Przy zbyt gęstych łanach obserwuje się wzmożone występowanie choroby. Infekcji sprzyja wysoka wilgotność powietrza, od 50–100%. Występuje ona od wschodów do dojrzałości.
Atakowane gatunki: Głównie pszenica i jęczmień, w mniejszym stopniu żyto i owies.
Objawy: Grzyb rozwija się wyłącznie na żywych roślinach. Do objawów charakterystycznych porażenia należy biały lub jasnobrązowy nalot na blaszkach i pochwach liściowych. Jesienią naloty występują nielicznie, ale wraz z nadejściem wiosny ich liczba znacznie wzrasta. Pierwsze zauważalne objawy mają postać białawej poduszki grzyba, która z czasem tworzy watowatą powłokę, którą można zmyć. Znajdują się pod nią plamy martwicze. Starsze skupiska grzyba tworzą szarobrunatne powłoki, na których formują się owocnie. Miejsca porażenia mączniakiem obumierają.
Źródło infekcji: Zarodniki grzyba, które atakują trawy, samosiewy zbóż i wschodzące oziminy.
Znaczenie gospodarcze: Straty w plonie do 30%.
Rdza brunatna pszenicy i żyta (Puccinia recondita)
Występowanie: ciepłe rejony oraz ciepłe sezony wegetacyjne. Porażeniu sprzyja również wysoki poziom nawożenia azotem. Rdza brunatna pszenicy i żyta występuje po strzelaniu w źdźbło.
Atakowane gatunki: Pszenica i żyto
Objawy: Pierwszymi objawami są niewielkie, rdzawe plamy usytowane są głównie na wierzchniej stronie blaszek liściowych. Są one otoczone jasną obwódką. Przed okresem kwitnienia takie skupiska można również spotkać na spodniej stronie liści, tworzą one skupiska zarodników. Są one wtedy barwy brązowej przechodzącej w czarną. Ich cechą charakterystyczną jest ich zarośnięcie epidermą liścia.
Źródło infekcji: Resztki pożniwne, oziminy i samosiewy.
Znaczenie gospodarcze: Straty w plonie do 10%.
Rdza żółta zbóż (Puccinia striiformis)
Występowanie: Stanowiska chłodne i wilgotne. Występowanie choroby wzmaga wysoki poziom nawożenia azotem.
Atakowane gatunki: Wszystkie zboża i gatunki traw, głównie pszenica, jęczmień oraz żyto.
Objawy: Charakterystycznym objawem porażenia rdzą żółtą są jej silne skupiska w łanie tworzące tzw. gniazda. Grzyb atakuje wszystkie nadziemne części roślin. Pierwsze objawy porażenia, w postaci żółtych plam, występują na końcach liści. W czerwcu na powierzchni liści pojawiają się żółte i pomarańczowe zarodniki (uredinia) tworzące charakterystyczny szereg. Na zasychających częściach roślin tworzą się ciemne formy przetrwalnikowe grzyba mające kreskowaty kształt.
Źródło infekcji: Grzybnia w stadium uredinium.
Znaczenie gospodarcze: Straty w plonie sięgające 50–70%.
Sepioza liści (Septoria tritici)
Występowanie: Głównie rejony przybrzeżne i średnio górzyste, charakteryzujące się wysoką wilgotnością.
Atakowane gatunki: Głównie pszenica i pszenżyto, rzadziej inne gatunki zbóż.
Objawy: Mogą pojawić się we wszystkich stadiach rozwojowych. Pierwsze objawy występują w postaci żółtozielonych plam zlokalizwanych na liściach, które z czasem przyjmują barwę brunatną. Wraz z rozwojem sepiozy plamy zaczynają się ze sobą zlewać i obejmować całą powierzchnię liści oraz pochwy liściowe. Na powierzchni plam znajdują się czarne punkty, piknidia (owocniki stadium koloidalnego). Z ich powierzchni w czasie wilgotnej pogody może wydostawać się kleista substancja. Grzyb wywołujący sepioze liści może przenosić się na kłosy i wywołać sepioze plew (Septoria nodorum).
Źródło infekcji: Resztki pożniwne, samosiewy i oziminy, na których patogen zimuje w formie przetrwalnikowej.
Znaczenie gospodarcze: Straty w plonie 5–30%.
Pamiętaj, że choroby zbóż nie muszą niszczyć Twoich upraw. Stosowanie odpowiednich środków ochrony roślin, pomoże zapobiec utracie plonów.
