Przymrozki a ochrona roślin – powód do (niepotrzebnych) zmartwień?
Przygruntowe przymrozki, a ochrona roślin
W Polsce ryzyko przymrozków występuje na terenie całego kraju. W związku z tym ochrona roślin jest utrudniona. Zjawisko to w różnych regionach ma miejsce z odmienną intesywnością i częstotliwością. Wiosenne przymrozki pojawiają się od pewnego czasu corocznie. Za ten stan rzeczy odpowiedzialne mogą być zmiany klimatyczne, które przesuwają zimę z miesięcy jesiennych w stronę wiosny. Przymrozki mają negatywny wpływ na uprawy. Obniżają jakość i ilość plonów oraz determinują możliwość wykonywania zabiegów ochrony roślin, przez co harmonogram poszczególnych zabiegów agrotechnicznych powinien uwzględniać to zjawisko.
Co to jest przymrozek?
Według definicji przymrozek jest zjawiskiem pogodowym polegającym na spadku temperatury minimalnej powietrza poniżej 0ºC, przy średniej jego dobowej temperaturze przekraczającej 0ºC. Zjawisko to można podzielić, ze względu na genezę powstania, na przymrozki radiacyjne i adwekcyjne. Pierwsze z nich polegają na „oddaniu” ciepła z gleby do atmosfery, natomiast drugie na napływie i gromadzeniu się zimnych mas powietrza.
Straty powodowane przymrozkami
Straty spowodowane przymrozkami zależą od wielu czynników, do których należą: wrażliwość danego gatunku roślin na spadki temperatur, ich fazy rozwojowej, terminu wystąpienia przymrozku oraz czasu jego trwania. Według licznych badań, nawet łagodne przymrozki, trwająjce kilka dni pod rząd są w stanie wyrządzić większe szkody w uprawie niż silniejsze, ale występujące pojedynczo. Największe straty wyrządzają przymrozki występujące późną wiosną i wczesną jesienią, kiedy rośliny w pełni wegetują. Pierwsze z nich wydłużają, a drugie skracają okres wegetacji. Przymrozek poniżej -7ºC powoduje uszkodzenie owsa i pszenicy jarej, w fazie 2-3 liścia oraz straty w plonie mogące sięgać w skrajnych przypadkach nawet 50%. Przymrozki, które pozornie nie uszkadzają roślin (w wyniku stresu termicznego) mogą zmniejszać plon o ponad 10%, jak również obniżać odporność roślin na ataki agrofagów.
Mrozoodporność roślin, a nawożenie
Mrozoodporność roślin, nazywana inaczej zimotrwałością nie jest wyłącznie związana z danym gatunkiem roślin, ale również z panującymi warunkami atmosferycznymi, agrotechnicznymi oraz glebowymi. W okresie, gdy spodziewane są przymrozki należy unikać zabiegów, które spulchniają glebę, gdyż spulchniona szybciej ulega ochłodzeniu. Odpowiednie nawożenie upraw nawozami potasowymi i fosforowymi podnosi odporność roślin. Należy również pamiętać o odpowiednim zaopatrzeniu roślin w mikroskładniki, takie jak miedź (Cu), mangan (Mn) i cynk (Zn), które również wpływają na podniesienie ich zimotrwałości.
Przymrozki, a herbicydy
Stosowanie herbicdów w okresie występowania przymrozków nie musi mieć negatywnego wpływu na rośliny chronione. Ważne jest, aby przy wykonywaniu takiego zabiegu przestrzegać zalecanych dla preparatu temperatur stosowania i aby do momentu nadejścia przymrozku minęło kilka godzin. W celu spełnienia powyższych warunków zabieg powinien być wykonywany w ciągu dnia. Jednak jeżeli po wchłonięciu przez roślinę chronioną substancji czynnej gwałtownie spadnie temperatura poniżej 0ºC może dojść do czasowego zachwiania i spowolnienia procesów biochemicznych zachodzących w roślinie, w tym zahamowania jej wzrostu.
