Mątwik burakowy – groźny nicień w uprawie buraka cukrowego
Mątwik burakowy (Heterodera schachtii) jest szkodnikiem atakującym plantacje buraka cukrowego przez cały okres wegetacji roślin. W polskim klimacie szkodnik ten jest w stanie wygenerować 2 pokolenia w ciągu roku. Porażenie plantacji mątwikiem powoduje straty mogące przekraczać 30% plonu.
Opis i biologia gatunku
Samica mątwika burakowego jest barwy białej o cytrynowatym kształcie i średnicy wynoszącej około 1 mm. Samce są podłużne o robakowatym kształcie i osiągają długość 0,8–1,5 mm. Mątwik burakowy zimuje w cystach w postaci jaj. Gdy temperatura gleby przekroczy 8 stopni C z cyst wykluwają się larwy. Po wykluciu larwy wnikają do korzonków roślin żywicielskich gdzie żerują i przechodzą kolejne linienia. Po 4 linieniach samce osiągają dojrzałość płciową i opuszczają korzenie w celu poszukiwania samic. W korzonkach samice pęcznieją i stają się widoczne gołym okiem. Po zapłodnieniu samce giną. Samice zamierają po zakończeniu sezonu wegetacyjnego, a ich ciało przekształca się w brązową cystę wypełnioną jajami. Cysty zachowują żywotność w glebie do 10 lat.
Mątwik burakowy może pasożytować na ponad 200 roślinach
Do roślin uprawnych będących żywicielami mątwika burakowego należą m. in. burak cukrowy, ćwikłowy i pastewny, kapusta, kalafior, rzepak, rzepik, a także szpinak. Do listy żywicieli należą również takie chwasty jak: gorczyca polna, komosa, tasznik pospolity, tobołki polne oraz rzodkiew świrzepa.
Opis uszkodzeń buraka cukrowego
Na skutek żerowania mątwika następuje ogładzanie porażonych roślin buraka cukrowego. Chore rośliny charakteryzują się spowolnionym tempem wzrostu, są znacznie mniejsze oraz są znacznie wrażliwsze na niekorzystne warunki pogodowe oraz porażenie patogenami grzybowymi. Wzrasta również wrażliwość roślin na stosowane w ich uprawie herbicydy. Pierwszym objawem mogącym zaniepokoić plantatorów jest placowe obniżenie turgoru liści roślin buraka cukrowego. Po wykopaniu roślin można zauważyć przerost ich korzeni bocznych. Straty w plonach buraka cukrowego spowodowane żerowaniem mątwika wynoszą od 5 do nawet ponad 30%.
Zapobieganie pojawieniu się mątwika
Aby zapobiec pojawieniu się mątwika na plantacji buraka cukrowego niezbędna jest odpowiednia profilaktyka. Należy przestrzegać zasad prawidłowego zmianowania i wyłączyć z niego inne rośliny uprawne stanowiące żywiciela tego szkodnika. Dodatkowo należy bez względnie eliminować chwasty, na których mątwik również może żerować. Zaleca się również wysiew odmian tolerancyjnych.
