Wapnowanie ozimin – dlaczego to ważne?
Wapnowanie ozimin to zabieg, który nie może być pomijany w żadnym gospodarstwie. Decyduje on bowiem nie tylko o wielkości plonu, ale również o jakości całego stanowiska uprawowego. W jaki sposób wapnowanie wpływa na żyzność gleby i dostępność składników pokarmowych? Czy wszystkie zboża preferują ten sam odczyn gleby?
Jaki jest optymalny odczyn gleby dla zbóż ozimych?
Optymalny odczyn gleby dla ozimin wynosi:
– pszenica: pH 6,5
– pszenżyto: pH 5,0-7,0
– jęczmień: pH 6,0-7,5
– żyto: pH 4,0-6,5
– owies: pH 4,5-6,5
Wapnowanie ozimin – dlaczego odczyn gleby jest taki ważny?
Jednym z najważniejszych agrotechnicznych aspektów podczas przygotowywania stanowiska pod uprawę ozimin jest zapewnienie optymalnego odczynu gleby. Właściwe pH sprzyja lepszej dostępności składników pokarmowych dla roślin, ogranicza występowanie toksycznych form glinu i manganu w glebie oraz poprawia warunki dla rozwoju systemu korzeniowego. Dzięki temu zboża ozime lepiej się krzewią, są bardziej odporne na wymarzanie i dają wyższy plon.
Pszenica ozima charakteryzuje się bardzo niską tolerancją na zakwaszenie gleby. Obniżenie pH poniżej zakresu 5,5-6,0 powoduje spadek plonowania o około 8 proc., a w przypadku pH na poziomie 5 nawet o 15 proc. w porównaniu z pszenicą uprawą na glebach o odczynie powyżej 6,0 (Horoszkiewicz i in., 2023).
Wapnowanie ozimin, a żyzność gleby
Wapnowanie ozimin sprzyja żyzności gleby, gdyż połączenie wapnia z próchnicą prowadzi do powstawania związków mniej rozpuszczalnych w wodzie, co ogranicza ich wymywanie w głąb profilu glebowego. Związki te wzmacniają strukturę gruzełkowatą gleby, czyniąc ją odporniejszą na działanie wody (Hołubowicz-Kliza i in., 2021). Szczególne znaczenie ma to na glebach ciężkich, które dzięki wapnowaniu nie sklejają się, gdy są bardziej wilgotne i nie zaskorupiają po wyschnięciu. W rezultacie wapnowanie ozimin poprawia żyzność gleb kwaśnych i umożliwia bardziej efektywne stosowanie innych technik agrotechnicznych.
Odczyn gleby, a dostępność makroelementów
Regulacja odczynu gleby ma na celu poprawę dostępności składników pokarmowych poprzez zwiększenie ich rozpuszczalności i przyswajalności dla roślin. Spadek pH gleby poniżej optymalnego poziomu ogranicza dostępność makroelementów i zmniejsza ich wykorzystanie przez rośliny. Zabieg wapnowania poprawia warunki glebowe, co pozwala zmniejszyć straty azotu, fosforu i potasu oraz zwiększyć ich wykorzystanie przez rośliny.
Dostępność mikroelementów a odczyn gleby
Nawet przy prawidłowym odczynie gleby dostępność części mikroelementów bywa ograniczona. Wprowadzenie zbyt dużych dawek wapnia powoduje unieruchomienie w glebie cynku, miedzi i boru. Z tego powodu rośliny nie zawsze są w stanie pobrać ich wystarczającą ilość z podłoża, co skutkuje zaburzeniami wzrostu, a w przyszłości ograniczeniem ich plonowanie. Rozwiązaniem pozwalającym w szybki sposób uzupełnić niedobory mikroelementów jest nawożenie dolistne takimi preparatami jak Copper, Maize Extra oraz Multipre Pro.
Bibliografia:
- Hołubowicz-Kliza, G., Jadczyszyn, T.,Sułek, A. (2021). Poradnik wapnowania gleb gruntów ornych. Wydawnictwo IUNG-PIB, Puławy.
- Horoszkiewicz-Janka J., Strażyński P., Mrówczyński M. (red) (2023). Metodyka Integrowanej Produkcji Pszenicy Ozimej i Jarej. Integrowana produkcja urzędowo kontrolowana. Opracowanie zbiorowe. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań.
