Najgroźniejsze szkodniki ziemniaka. Co musisz o nich wiedzieć?
Niekwestionowanym „liderem” w niszczeniu plantacji ziemniaka jest powszechnie znany chrząszcz – stonka ziemniaczana. W praktyce jednak uprawom zagraża także kilka innych szkodników. Z jakimi gatunkami trzeba się borykać? Jak je rozpoznawać i zwalczać? Które szkodniki ziemniaka są najgroźniejsze dla uprawy?
Szkodniki ziemniaka można podzielić na takie, które uszkadzają nadziemne lub podziemne części. W obu przypadkach zaniedbanie prowadzi do znacznych strat w wysokości a także jakości plonów. Dlatego nie powinno się bagatelizować żadnego z poniższej opisanych szkodników.
Szkodliwość i zwalczanie stonki ziemniaczanej
Stonka ziemniaczana pochodzi z rejonu o łagodniejszym klimacie i jest chrząszczem ciepłolubnym. Optymalnie rozwija się w temp. 18-26°C. Pomimo tego znakomicie przystosowała się do życia w Polsce i od dekad dokonuje spustoszeń na plantacjach roślin z rodziny psiankowatych. Uchodzi za najgroźniejszego szkodnika ziemniaka. Ma charakterystyczny wygląd i jest łatwa do rozpoznania.
Stonka ziemniaczana osiąga około 10mm dlugości, ma żółte lub pomarańczowe zabarwienie i dziesięć czarnych pasków na pokrywach skrzydeł. Larwy są pomarańczowo- lub czerwono-czarne. Mają miękkie ciało. Szkodliwość stonki wynika m.in. z masowego, szybkiego rozmnażania.
Szkody wyrządzają zarówno larwy jak i owady dorosłe. Jest odporna na stres, niekorzystne czynniki, może nawet uodparniać się na substancje aktywnie czynne zawarte w insektycydach. Pożera blaszki liściowe ograniczając zdolności asymilacyjne ziemniaków, osłabiając wzrost i ograniczając wzrost bulw. Zdarza się, że doprowadza do ogałacania pędów a w przypadku braku pokarmu obgryza pędy oraz części podziemne. Stonka ziemniaczana może obniżyć plon nawet o osiemdziesiąt procent.
Zwalczanie stonki ziemniaczanej:
– owady zimują w glebie, dlatego część populacji można zlikwidować przez wykonywanie orki jesienią;
– znaczenie ma utrzymanie porządku w uprawach, zrównoważone nawożenie, usuwanie samosiewów oraz chwastów należących do rodziny psiankowatych;
– dla określenia wieku larw istotne są wymiary puszki głowowej, które wynoszą: L1 0,5–0,6mm, L2 0,8–1,0 mm, L3 1,3–1,7 mm i L4 2,0–2,5 mm. Główny termin zwalczania chemicznego to okres, gdy większość larw znajduje się w stadium L3 i L4;
– próg szkodliwości to dziesięć złóż jaj na dziesięciu roślinach lub piętnaście larw na jednej roślinie;
Czy wiesz, że… po wycofaniu neonikotynoidów (tiametoksam został usunięty z rynku) Coragen® 200 SC odpowiedział na potrzeby rolników. Dzięki substancji aktywnej o nazwie RYNAXYPYR® chroni uprawę ziemniaka przed atakiem stonki ziemniaczanej (kliknij i przeczytaj więcej informacji na temat środka ochrony roślin >>).
Mszyce na ziemniakach – niedoceniany szkodnik ziemniaka
Na ziemniakach mogą wystąpić różne gatunki mszyc, często jest to mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana oraz mszyca ziemniaczana smugowa. Pierwsza często pojawia się na plantacjach ziemniaków usytuowanych blisko sadów (morele, brzoskwinie, nektarynki), druga żeruje głównie na warzywach. Owady są drobne, osiągają długość 1,8-3 mm. Żerują w dużych koloniach. Mszyce odżywiają się sokiem komórkowym wysysanym z liści kwiatów. Powodują deformację i zwijanie tych organów. Osłabiają asymilację roślin co prowadzi do zmniejszenia plonu. Są wektorem dla chorób, np.: wirusa liściozwoju ziemniaka.
Działania profilaktyczne to m.in. dbanie o agrotechnikę i zrównoważone nawożenie. W przypadku wystąpienia mszyc zaleca się zastosowanie insektycydów, np.: zawierających lambda-cyhalotrynę;
Szkodniki ziemniaka – pędraki i drutowce
Pędraki i drutowce to szkodniki ziemniaka, które uszkadzają korzenie i bulwy. Pędraki to najczęściej larwy chrabąszcza majowego. Mają charakterystyczne kremowe ciało z brązową głową wygięte w kształt litery C. Próg szkodliwości to trzy-sześć larw na metr kwadratowy. Drutowce to larwy sprężyków. Mają żółtobrązowe, segmentowane ciało i twardy pancerz. Osiągają długość do 25mm. Wygryzają otwory w bulwach zanieczyszczając je przy okazji. Uszkodzone ziemniaki nie nadają się do spożycia.
Aby ograniczyć szkody powodowane przez szkodniki glebowe, bulwy ziemniaków zaleca się zaprawiać. Istotne jest regularne usuwanie zachwaszczenia. Populację szkodników zmniejszy także wykonanie orki po zbiorach. Przed założeniem plantacji warto wysiać grykę, która ogranicza a nawet niszczy larwy pędraków.
Szkodliwe nicienie na ziemniakach
W uprawach ziemniaków problemem mogą być również nicienie, w szczególności niszczyk ziemniaczak i mątwik ziemniaczany. Zaatakowane przez niszczyka ziemniaki są słabsze, podatne na choroby i szybko obumierają. Na bulwach i stolonach mogą wystąpić szarobrunatne plamy. Przy silnej inwazji obejmują nawet całą powierzchnię. Straty plonu mogą wynosić nawet czterdzieści procent. Objawy występowania mątwika to osłabiony wzrost. Pędy są krótkie i wiotkie. Liście z czasem żółkną. Na bulwach pojawiają się charakterystyczne cysty.
Sposobem na ograniczenie wystąpienia problemu jest stosowanie się do zaleceń integrowanej ochrony. W przypadku dużych szkód zaleca się ugorowanie pola. Dzięki temu zniszczy się nawet trzydzieści pięć procent populacji nicieni. Niestety utrzymanie czarnego ugoru czy ugoru herbicydowego jest kosztowne. Do zwalczania nicieni stosuje się także grzyby (Purpureocillium, Paecilomyces, Pochonia) i nematocydy.
Ziemniaki są narażone na różne szkodniki, a także choroby. Tylko regularna lustracja plantacji, dobra profilaktyka a w razie konieczności szybkie przeciwdziałanie pozwolą uzyskać wysoki plon o dobrej jakości.
