Kapusta głowiasta biała – uprawa krok po kroku

Warzywa

Kapusta głowiasta biała to jedno z najchętniej i najczęściej uprawianych warzyw w Polsce. Charakteryzuje się dobrym przystosowaniem do naszych warunków klimatycznych. Posiada jednak wysokie wymagania pokarmowe oraz małą tolerancję na niedobory wody. Stanowi również atrakcyjne warzywo dla wielu gatunków szkodników. Osiągnięcie sukcesu w jej uprawie wymaga przestrzegania kilku zasad. Sprawdź czy o nich wszystkim pamiętasz.

Kapusta głowiasta – wymagania wodne

Kapusta głowiasta, z uwagi na dużą powierzchnię liści, ma wysokie wymagania wodne. Zapotrzebowanie kapusty głowiastej na wodę w okresie wegetacji wynosi od 360 do 600 mm. Niedobór wody powoduje zahamowanie wzrostu rośliny w każdym okresie. Z kolei nadmiar może zwiększać ryzyko wystąpienia kiły kapusty.

Dla odmian wczesnych największe zapotrzebowanie na wodę przypada na czerwiec. Natomiast dla odmian średnio wczesnych odnotowuje się w okresie od połowy lipca do połowy sierpnia, zaś dla późnych od sierpnia do września.

Wymagania glebowe kapusty głowiastej

Kapusta głowiasta wymaga żyznych stanowisk, o wysokiej pojemności wodnej oraz odczynie pH w zakresie 6,5–7,5. Niższe pH gleby niesie za sobą ryzyko porażenia roślin kiłą kapusty. Uprawiana na glebach ciężkich nie wytwarza odpowiedniej wielkości głów. Z kolei gleby lekkie, ze względu na szybko parującą z nich wodę, są zbyt suche.

Pod uprawę kapusty zaleca się czarnoziemy, czarne ziemie, gleby piaszczysto-gliniaste, lessy oraz mady rzeczne.

Wymagania pokarmowe

Ze względu na bardzo dużą produkcję biomasy kapusta ma wysokie wymagania pokarmowe, zwłaszcza dotyczące azotu. Optymalny zakres składników pokarmowych w glebie powinien wynosić (w mg/dm3):

Azot 100–150
Fosfor 50–70
Potas 150–225
Magnez 50–80
Siarka 20-50
Wapń 750–1500

Kapusta wykazuje niską tolerancję na niedobory następujących pierwiastków.

Wskutek niedoboru boru liście sercowe jaśnieją, grubieją oraz stają się kruche. Ich wzrost zostaje zahamowany, a rośliny nie zawiązują główek. Niedobory tego pierwiastka występują w sezonach o deficycie wody oraz na glebach przewapnowanych.

Mangan

Niedobór manganu prowadzi do powstania chlorozy na liściach z powodu braku chlorofilu. Długotrwałe niedobory prowadzą do zamierania tkanek oraz nie zawiązywania główek. Deficyty manganu występują na glebach świeżo wapnowanych oraz alkalicznych.

Miedź

Deficyt miedzi objawia się chlorozami, zamieraniem starszych liści oraz zahamowaniem wzrostu roślin. Ich pokrój staje się rozetkowaty. Największe niedobory miedzi występują na glebach torfowych.

Molibden

Niedobór molibdenu prowadzi do zaburzeń gospodarki azotem, zahamowania wzrostu roślin oraz zmiany kształtu liści na „łódeczkowaty”. Deficyty tego mikroskładnika występują na glebach kwaśnych oraz ubogich w fosfor.

Wapń

Niewystarczające zaopatrzenie kapusty w wapń prowadzi do obniżenia jakości plonu oraz jego zdolności przechowalniczej. Deficyt tego pierwiastka prowadzi do brzegowego zamierania blaszek liściowych oraz nekroz. Na prawidłowe zaopatrzenie roślin w wapń wpływa ich odżywienie borem. Dodatkowo, zasolenie oraz niska wilgotność powietrza utrudniają transport wapnia w roślinie.

Kapusta głowiasta – dobór odmian

Przy doborze najkorzystniejszych odmian kapusty należy zwracać szczególną uwagę na rynek zbytu. Specyfika poszczególnych odmian, w tym długość okresu wegetacji wpływa na późniejsze przeznaczenie warzyw.

W zależności od długości wegetacji kapustę dzieli się na cztery odmiany:

wczesne – okres wegetacji wynosi od 60 do 90 dni
średnio wczesne – okres wegetacji wynosi od 100 do 120 dni
średnio późne – okres wegetacji wynosi od 130 do 140 dni
późne – okres wegetacji wynosi od 145 do 160 dni

Na rynek warzyw świeżych przeznaczone są odmiany wczesne i średnio wczesne. Z kolei do przetwórstwa oraz kiszenia odmiany średnio późne i późne.

Kapusta głowiasta – produkcja rozsady na multiplatach

Zazwyczaj kapusta głowiasta uprawiana jest z rozsady, szczególnie w przypadku odmian wczesnych i średnio wczesnych. Produkcję rozsady przeprowadza się w ogrzewanych pomieszczeniach lub szklarniach w temperaturze w zakresie 18-22˚C.

Następnie temperaturę dobiera się do poziomu natężenia światła. Zbyt wysoka, w połączeniu ze słabym jego natężeniem, prowadzi do nadmiernego wyrastania roślin. Nasiona wysiewa się na podłożu lub substracie na bazie torfu wysokiego do multiplatów. Podłoże lub substrat musi charakteryzować się odpowiednimi właściwościami powietrzno-wodnymi oraz zasobnością w składniki pokarmowe. W przypadku odmian wczesnych i średnio wczesnych przygotowanie rozsady trwa około dwa miesiące, zaś późnych sześć tygodni.

Wysiew rozsady kapusty

Termin wysiewu rozsady kapusty wprost do gruntu jest uzależniony od jej odmiany. W przypadku odmian wczesnych najlepszy termin przypada w kwietniu, odmian średnio wczesnych w pierwszej połowie maja, zaś późnych w czerwcu. Zagęszczenie wysiewu rozsady uwarunkowane jest specyfiką danej odmiany.

Wysiew nasion kapusty wprost do gruntu

Nasiona kapusty mogą być wysiewane wprost do gruntu w kwietniu i maju. Dla uzyskania optymalnych rozmiarów główek pod uprawę powinno się wybierać słoneczne i ciepłe stanowiska. Nasiona kiełkują już w temperaturze od 5 do 10˚C po około 5–7 dniach.

Nie zaleca się uprawy kapusty częściej niż co 4 lata na tym samym stanowisku. Należy również unikać sąsiedztwa innych warzyw krzyżowych. Dobry przedplon dla kapusty stanowią pszenica, owies, ziemniaki oraz gryka. Nie powinno się jej uprawiać po rzepaku, gorczycy, burakach czy fasoli.

Szkodniki kapusty głowiastej

Kapusta głowiasta, podczas całego okresu wegetacji, narażona jest na ataki ze strony wielu szkodników. Niektóre z nich żerując uszkadzają rośliny prowadząc do zniszczenia plantacji, inne stanowią wektory przenoszące wirusy powodujące mozaikę krzyżowych.

Najgroźniejsze szkodniki kapusty głowiastej

Szkodnikami, na które w uprawie kapusty należy zwracać szczególną uwagę są m.in.: piętnówka kapustnica, śmietka kapuściana, bielinki, tantniś krzyżowiaczek, mączlik warzywny, mszyca kapuściana, błyszczka jarzynówka oraz gnatarz rzepakowiec.

Szkodnik	Próg zagrożenia	Opis uszkodzeń
Piętnówka kapustnica Mamestra brassicae L.	Odmiany wczesne kapusty: odłów 4–5 gąsienic ze 100 roślin Odmiany późne kapusty: odłów 8–9 gąsienic ze 100 roślin	Młode gąsienice odżywiają się zeskrobując tkankę miękiszową liści. Z kolei starsze wygryzają otwory w liściach, prowadząc do powstawania gołożerów oraz drążą tunele w wewnątrz główek kapusty. Porażone rośliny gniją.
Śmietka kapuściana Delia radicum L.	Odłów 1 muchy w żółtym naczyniu w ciągu 3 dni obserwacji	Larwy żerując uszkadzają korzenie główne oraz szyjki korzeniowe. Larwy letniego pokolenia, dodatkowo mogą drążyć chodniki wewnątrz nerwów głównych liści oraz uszkadzać główki.
Bielinek kapustnik Pieris brassicae L. Bielinek rzepnik Pieris rapae L.	Bielinek kapustnik: obserwacja 3–4 złóż jaj lub stwierdzenie 10 gąsienic w próbie 10 roślin Bielinek rzepnik: stwierdzenie 1–3 gąsienic w próbie 10 roślin	Młode gąsienice bielinka kapustnika początkowo odżywiają się zeskrobując tkankę miękiszową i skórkę liści. Wraz ze wzrostem wygryzają otwory w liściach powodując gołożery. Gąsienice bielinka rzepnika drążą chodniki wewnątrz główek kapusty.
Tantniś krzyżowiaczek Plutella xylostella L.	Stwierdzenie 5–10 gąsienic w próbie 50 losowych roślin z pola o powierzchni do 1 ha Stwierdzenie 1–2 gąsienic na roślinę w okresie od 1 do 4 tyg po posadzeniu rozsady lub 5 gąsienic na roślinę w okresie od 5 do 10 tyg po posadzeniu rozsady	Młode gąsienice żerują wewnątrz liści tworząc tzw. okienka, starsze wyjadają w liściach dziury na przestrzał. Ich żerowanie, w przypadku silnego porażenia, prowadzi do zniszczenia liści oraz wzmożonej transpiracji. Dodatkowo, mogą one uszkadzać stożek wzrostu kapusty.
Mączlik warzywny Aleyrodes proletella L.	Stwierdzenie na dolnej stronie liści dorosłych pluskwiaków lub złóż jaj na 10 losowych roślinach	Dorosłe pluskwiaki oraz larwy odżywiają się sokiem roślin. Szkodnik ten wytwarza duże ilości rosy miodowej, która oblepia liście kapusty i stanowi pożywkę do rozwoju grzybów sadzakowych.
Mszyca kapuściana Brevicorynae brassicaae L.	Stwierdzenie 6 sztuk na roślinę lub 60 sztuk na 10 roślinach	Szkodnik ten odżywia się sokami roślinnymi, powodując deformację młodszych liści oraz przebarwienia starszych. Wskutek żerowania może dojść do uszkodzenia stożka wzrostu oraz nie formowania się główek kapusty.
Błyszczka jarzynówka Autographa gamma L.	Obserwacja 4 –5 gąsienic na 50 losowych roślinach	Gąsienice wygryzają dziury w liściach i powodują gołożery.
Gnatarz rzepakowiec Athalia rosae L.	Stwierdzenie 3–4 larw na roślinie	Larwy wygryzają dziury w liściach i powodują gołożery.

Kapusta głowiasta – ochrona rozsady

Dla ochrony rozsady kapusty głowiastej zaleca się aplikację insektycydu Verimark® na paletach rozsadowych na trzy dni przed planowanym wysadzeniem roślin. Verimark® stanowi jedyny dostępny na rynku produkt, który przez system korzeniowy zabezpiecza rośliny systemiczne. Produkt należy aplikować z taką ilością wody, aby kostki rozsady miały możliwość wchłonięcia cieczy. Ciecz należy aplikować pod niskim ciśnieniem, grubokropliście, aby spłynęła z roślin i została maksymalnie wchłonięta przez podłoże.

Maksymalna/zalecana dawka Verimark® dla jednorazowego zastosowania: 15 ml/1000 roślin (600 ml/ha). Termin stosowania: Środek stosować od fazy dwóch liści do fazy pięciu liści (BBCH 12-15).

Zwalczany szkodnik: śmietka kapuściana

Ochrona upraw kapusty

Aby ochronić plantację kapusty przed negatywnymi skutkami spowodowanymi żerowaniem szkodników zaleca się stosowanie preparatu Benevia®, który oddziaływuje na różne fazy rozwojowe szkodników.

Maksymalna dawka dla jednorazowego zastosowania: 500 ml/ha.

Zalecana dawka dla jednorazowego zastosowania: 400-500 ml/ha.

Termin stosowania: od fazy drugiego liścia właściwego do końca fazy dojrzałości zbiorczej (BBCH 12 – 49).

Zabieg wykonać po wystąpieniu szkodnika w czasie składania jaj oraz wylęgu pierwszych larw.

Zalecana ilość wody: 300-800 l/ha

Zwalczane szkodniki: piętnówka kapustnica, tantniś krzyżowiaczek, bielinki