Fuzarioza kłosów
Fuzarioza kłosów stanowi jedno z najpoważniejszych zagrożeń dla upraw zbóż w Polsce. Fuzarioza kłosów powoduje znaczące straty ekonomiczne przekraczające 60 proc. plonu. Choroba, wywoływana jest przez patogeny z rodzaju Fusarium. Atakuje wszystkie gatunki zbóż, prowadząc nie tylko do obniżenia plonów, ale również pogorszenia jakości ziarna. Jak skutecznie zwalczać fuzariozę kłosów? Jakie środki ochrony roślin są najskuteczniejsze?
Fuzarioza kłosów – sprawcy choroby i groźne konsekwencje
Fuzarioza kłosów jest chorobą powodowaną przez kompleks grzybów z rodzaju Fusarium. W Polsce najczęściej występującymi gatunkami na kłosach są F. culmorum, F. avenaceum, F. graminearum oraz F. poae. Porażenie kłosów przez te grzyby prowadzi do akumulacji w ziarnie niebezpiecznych mykotoksyn, takich jak deoksyniwalenol DON, zearalenon ZEN, moniliformina, niwalenol NIV, bewerycyna, toksyna T-2 oraz H-T2.
Mykotoksyny stanowią realne zagrożenie dla zdrowia i życia ludzi oraz zwierząt, wykazując m.in. właściwości kancerogenne i hepatotoksyczne. Z tego powodu Unia Europejska ustanowiła dopuszczalne normy zawartości tych substancji w ziarnie. Przekroczenie tych norm całkowicie dyskwalifikuje plon z obrotu rynkowego.
Fuzarioza kłosów – objawy porażenia
Fuzarioza kłosów atakuje wszystkie gatunki zbóż uprawianych w Polsce, przy czym pszenica jest szczególnie podatna na porażenie, a żyto wykazuje relatywnie najwyższą odporność.
Do zainfekowania kłosów dochodzi głównie podczas stadium kwitnienia zbóż, w warunkach dużej wilgotności oraz podwyższonej temperatury. Pszenica jest najbardziej podatna na infekcję fuzariozą kłosów około 6-8 dni po osiągnięciu pełni fazy kwitnienia BBCH 65. W początkowej fazie porażenia, na kłosach pojawiają się jasne, wodniste plamy, które z czasem ciemnieją. W miarę rozwoju choroby, porażone kłosy pokrywają się białymi strzępkami grzybni. Grzyby kolonizują również ziarniaki, powodując ich uszkodzenia o różnym nasileniu.
Skutkiem porażenia zbóż przez fuzariozę kłosów są m.in.
- obniżenie ich masy i siły kiełkowania,
- pomarszczenie,
- nie wykształcanie się ziarniaków – w przypadku uszkodzenia zarodków
Jak skutecznie zwalczać fuzariozę kłosów?
Skuteczna ochrona przed fuzariozą kłosów wymaga podejścia kompleksowego, uwzględniającego zarówno działania agrotechniczne, jak również ochronę chemiczną. W pierwszej kolejności należy zadbać o odpowiednią agrotechnikę oraz płodozmian, ponieważ źródłem patogenów są ziarno i gleba, gdzie Fusarium spp. bytują na resztkach pożniwnych i tworzą formy przetrwalnikowe. Ograniczenie presji ze strony grzybów z rodzaju Fusarium osiąga się również poprzez wybór odmian o zmniejszonej podatności na infekcje.
Uzupełnieniem działań profilaktycznych związanych z ochroną zbóż przed fuzariozą kłosów jest ochrona fungicydowa, która obejmuje zaprawianie materiału siewnego oraz wykonywanie zabiegów nalistnych w okresie wegetacji.
Producenci rolni dysponują szerokim wyborem preparatów jedno- i wieloskładnikowych, przeznaczonych do ochrony kłosa. Tutaj warto zaznaczyć, że kłosy jednocześnie może porażać kilka gatunków grzybów wywołujących fuzariozę. Z tego powodu, generalnie lepszym rozwiązaniem jest zastosowanie fungicydów zawierających mieszaninę protiokonazolu oraz difenokonazolu, takich jak np. AvtarTM SPRAWDŹ
