Choroby wirusowe buraka cukrowego
Choroby wirusowe buraka cukrowego są jednymi z groźniejszych problemów w uprawie. Plantatorzy w szczególności muszą uważać na rizomanię, żółtaczkę buraka i mozaikę wirusową.
Choroby wirusowe odglebowe zostały poznane już w latach 50-tych ubiegłego wieku. Jako pierwszego opisano wirusa nekrotycznego żółknięcia nerwów buraka wywołującego rizomanię. Niestety poznanie tematu niekoniecznie wiąże się z ograniczeniem ich występowania. Choroby mogą znacząco wpływać na plon.
Rizomania – choroba z charakterystycznymi objawami
Rizomania wywoływana jest przez wirus nekrotycznego żółknięcia nerwów liści – BNYVV. Wektorem jest pierwotniak Polymyxa betae. Przetrwalniki zachowują żywotność w glebie przez ponad 20 lat. Porażone rośliny mają słabo wybarwione liście, które w dodatku w słoneczne dni tracą turgor. Zdarza się, że występuje żółknięcie wiązek przewodzących liści sercowych i marszczenie blaszek pomiędzy nimi. Korzenie spichrzowe są słabo rozwinięte, tworzą natomiast charakterystyczne „brody” z drobnych i cienkich korzonków. W przekroju korzenia widać pociemniałe wiązki przewodzące. Przy silnym porażeniu korzenie murszeją i gniją. Na chorobę nie ma skutecznego środka. Jedyną racjonalną metodą jest uprawa odmian odpornych na wirusa.
Żółtaczka wirusowa buraka – spadek plonu i zawartości cukru w korzeniach
Żółtaczkę wirusową buraka wywołuje wirus BYV (Beet yellows virus) przenoszony przez mszyce. Bywa bagatelizowania, chociaż przy silnym porażeniu może obniżyć plon nawet o 30%. Jednocześnie powoduje spadek zawartości cukru w korzeniach. Pierwsze objawy to sztywnienie, ciemnienie blaszek liści. Z czasem blaszki stają się kruche, przy zgniataniu łatwo pękają i chrzęszczą. Kolejno żółkną począwszy od brzegów i przenosząc się na całą powierzchnię. Później pojawiają się nekrozy a liście zamierają. Duże znaczenie ma zwalczanie mszyc, które są wektorami wirusów. Insektycydy powinno się zastosować możliwie jak najwcześniej po nalotach szkodników.
Mozaika wirusowa – przebarwienia na liściach
Mozaikę wirusową wywołuje wirus BtMV. Przy porażeniu na liściach sercowych oraz środkowych okółkach występuje pojaśnienie nerwów. Na blaszkach widać rozjaśnione i ciemniejsze fragmenty (często na przemian), co daje wrażenie mozaiki.
W profilaktyce walki z wirusami poza likwidacją szkodników istotne jest także niszczenie chwastów, które są żywicielami alternatywnymi (np.: rośliny komosowate).
