Wciornastki zwalczanie – o szkodnikach i sposobach zwalczania
Jedną z grup szkodników stanowiących szczególne wyzwanie dla współczesnego rolnictwa są wciornastki. Zwalczanie tych owadów, ze względu ich duże zdolności reprodukcyjne oraz wysoką odporność na działanie środków ochrony roślin, bywa trudne oraz bardzo uciążliwe. Niezwalczane wciornastki, w krótkim czasie, mogą doprowadzić do znacznych strat ekonomicznych. Jakie zatem działania umożliwiają skuteczną walkę z wciornastkami? Wciornastki zwalczanie – jak skutecznie chronić uprawę przed tymi szkodnikami?
Charakterystyka wciornastków
Wciornastki to niewielkich rozmiarów owady, osiągające długość ciała od 1 do 2 mm. Larwy wciornastków są walcowatego kształtu i zależności od gatunku wykazują zmienność kolorystyczną. Przyjmują barwy od żółtej przez pomarańczową i czerwoną, aż po zieloną. Osobniki dorosłe są zwykle ciemno zabarwione oraz posiadają dwie pary przezroczystych, wąskich skrzydeł zakończonych strzępiną. Występują także gatunki wciornastków, u których nastąpiła redukcja skrzydeł. Aparat gębowy wciornastków jest typu kłująco-ssącego, przystosowany do wysysania soków roślinnych. Szkody w uprawach powodują zarówno larwy, jak również postacie dorosłe owada.
W warunkach kontrolowanego mikroklimatu szklarni, wciornastki mogą występować nieprzerwanie niemal przez cały rok. Z kolei na polach uprawnych wciornastki mogą pojawiać się w okresie wegetacji roślin. Występowaniu wciornastków na polach sprzyja upalna i sucha pogoda. Natomiast spadek temperatur, połączony z opadami deszczu, wpływają na zmniejszenie ich populacji.
Wciornastki zwalczanie – najgroźniejsze gatunki wciornastków dla upraw
Wciornastek zachodni Frankliniella occidentalis jest jednym z najgroźniejszych szkodników upraw szklarniowych. Oficjalnie, na terenie Polski wciornastek zachodni po raz pierwszy został odnotowany w 1986 roku. Obecnie jest najpowszechniej występującym gatunkiem wciornastka w naszym rolnictwie. Wciornastek zachodni żeruje na liściach, pąkach kwiatowych i kwiatach wielu roślin uprawnych, w tym pomidorów, ogórków, bakłażanów i chryzantem. Dodatkowo, wciornastek zachodni jest wektorem licznych wirusów, w tym groźnego wirusa brązowej plamistości pomidora TSWV oraz wirusa plamistości tytoniu TSV. Ze względu na uszkadzanie kwiatów jest to szkodnik szczególnie groźny w uprawie ogórków. Straty spowodowane żerowaniem wciornastka zachodniego mogą sięgać nawet 100 proc. plonu.
Wciornastek tytoniowiec Thrips tabaci żeruje na ponad 300 gatunkach roślin uprawnych i ozdobnych w szklarniach oraz polach uprawnych. Do najczęściej atakowanych warzyw należą: cebula, czosnek, bakłażan, papryka, ogórek i pomidor. Szkodnik zasiedlając nadziemne części roślin wysysa soki komórkowe z tkanek. Szkodliwość wciornastka tytoniowca polega również na przenoszeniu wirusa powodującego żółtą smugowatość cebuli IYSV. Szacuje się, że straty w plonie roślin uprawnych spowodowane żerowaniem wciornastka tytoniowca mogą przekraczać 50 proc.
Wciornastek różówek Thrips fuscipennis jest szeroko rozpowszechnionym polifagicznym szkodnikiem, występującym w Europie, Azji i Ameryce Północnej. W Polsce atakuje przede wszystkim uprawy aronii, borówki wysokiej, maliny, porzeczki i truskawki. W sprzyjających warunkach pogodowych w ciągu sezonu wegetacyjnego mogą rozwinąć się nawet cztery pokolenia tego szkodnika. Żerowanie wciornastka różówka w uprawach owoców miękkich prowadzi do ograniczenia zawiązywania się owoców, a te, które się zawiążą są mniejsze, zdeformowane i często przedwcześnie opadają. W przypadku braku skutecznej ochrony, wciornastek różówek może spowodować znaczne straty w plonie, zarówno pod względem ilościowym, jak i jakościowym.
Inne gatunki wciornastków w uprawach
W uprawach roślin zbożowych może występować ponad 20 gatunków wciornastków, które są morfologicznie są do siebie bardzo zbliżone, co znacznie utrudnia ich identyfikację. Z gospodarczego punktu widzenia największe znaczenie dla produkcji zbóż mają: wciornastek zbożowiec Haplothrips aculeatus, wciornastek owsianek Stenothrips graminum, wciornastek pszenicznik Haplothrips tritici, wciornastek zęborogi Limothrips denticornis oraz wciornastek zbożowy bezzębny Limothrips cerealiom. Szkodniki te, żerując na liściach, źdźbłach, kłosach i zawiązujących się ziarniakach, powodują osłabienie roślin, zwiększają ich podatność na choroby. Mogą również prowadzić do niewykłoszenia zbóż lub zmniejszenia masy i pogorszenia się jakości ziarna.
Wciornastki – objawy żerowania
Wciornastki, poprzez nakłuwanie tkanek roślinnych, wysysają soki komórkowe, co prowadzi do licznych uszkodzeń roślin uprawnych. Objawy żerowania wciornastków są najczęściej widoczne na liściach, kwiatach oraz owocach. Początkowo na porażonych organach pojawiają się jasne, srebrzyste plamki, które z czasem powiększają się i przybierają postać skorkowaciałych, brązowych obszarów. Zasychanie pąków kwiatowych lub deformacje kwiatów są również charakterystycznymi oznakami żerowania wciornastków. Uszkodzone tkanki często ulegają nekrozie, co objawia się ich brązowieniem i zasychaniem. W pobliżu miejsc żerowania szkodników można zaobserwować czarne, drobne odchody. Dodatkowo, wciornastki mogą powodować blednięcie, zwijanie się i przedwczesne opadanie liści porażonych roślin.
Wciornastki zwalczanie – monitoring upraw
Wciornastki charakteryzują się niezwykle wysokim potencjałem reprodukcyjnym oraz zdolnością do rozprzestrzeniania się. Poza bezpośrednimi uszkodzeniami roślin, owady te są również wektorami wielu groźnych chorób wirusowych, co dodatkowo zwiększa ich szkodliwość. Progi ekonomicznej szkodliwości dla wciornastków są zmienne i zależą zarówno od gatunku rośliny uprawnej, jak i od gatunku szkodnika.
Wciornastki zwalczanie – monitoring upraw szklarniowych
Wytrząsanie roślin jest jedną z podstawowych metod lustracji roślin. Polega na energicznym potrząsaniu roślinami nad jasną powierzchnią, np. białym arkuszem papieru lub tacką. W ten sposób można łatwo zauważyć spadające zarówno dorosłe osobniki, jak i larwy szkodnika.
Stosowanie tablic lepowych. Żółte i niebieskie tablice lepowe, rozmieszczone w szklarni w odpowiedniej liczbie skutecznie wabią wciornastki. Regularne sprawdzanie tablic pozwala na ocenę liczebności populacji szkodnika.
Systematyczna obserwacja roślin. Dokładne oględziny roślin, ze szczególnym uwzględnieniem młodych liści, kwiatów i pąków, umożliwiają wykrycie charakterystycznych symptomów żerowania wciornastków.
Wciornastki zwalczanie – monitoring upraw polowych
Monitoring plantacji cebuli pod kątem występowania wciornastka tytoniowca powinno przeprowadzać się już w pierwszej połowie maja. W tym celu trzeba badać po 50 roślin w 5 losowych punktach wokół plantacji raz w tygodniu aż do początku lipca. Następnie co 2 tygodnie.
Lustracja plantacji owoców jagodowych pod kątem występowania wciornastka różówka powinna być prowadzona systematycznie, od początku fazy kwitnienia roślin aż do zakończenia zbiorów. Do monitorowania liczebności wciornastka w uprawach jagodowych najczęściej wykorzystuje się tablice lepowe w kolorze niebieskim lub żółtym. Tablice należy umieścić około 30 cm nad wierzchołkami roślin. W warunkach silnego nasłonecznienia bardziej skuteczne są tablice niebieskie. Zaleca się rozmieszczenie co najmniej 5 tablic na 0,1 ha uprawy.
Obserwacje wciornastków w zbożach należy przeprowadzać w okresie pomiędzy drugą połową lipca, a początkiem sierpnia, gry rośliny znajdują się w fazach od rozwijania się kłosów BBCH 51 do początku dojrzałości mlecznej ziarna BBCH 73. Badaniom powinno się poddawać 50 kolejnych roślin w rzędzie, w kilku losowych miejscach plantacji. Na plantacjach o powierzchni do 2 ha należy poddać dokładnym oględzinom minimum 200 roślin. W przypadku upraw o większym areale, liczbę badanych roślin należy zwiększyć o 100 na każdy kolejny hektar.
Wciornastki zwalczanie – metody biologiczne
Wciornastki są szkodnikami, które wykazują wysoką odporność na działanie chemicznych środków ochrony roślin. Zwalczanie wciornastków może być efektywne dzięki zastosowaniu insektycydów biologicznych, zawierających spinosad, będący substancją biologicznie czynną, powstałą w wyniku fermentacji bakterii Saccharopolyspora spinosa, takich jak preparat Nexsuba® <<< SPRAWDŹ. Nexsuba® jest biologicznym insektycydem stosowanym do zwalczania wciornastków w uprawach warzyw i owoców w gruncie, pod osłonami i w szklarni. Jest to unikalny produkt, który zapobiega powstawaniu oporności u szkodników oraz wykazuje niski wpływ na środowisko. Dzięki tym cechom Nexsuba® może być stosowany w programach zintegrowanej ochrony roślin, ograniczając przy tym potrzebę stosowania chemicznych środków ochrony roślin do minimum.
Wciornastki zwalczanie – metody chemiczne
Zgodnie z obowiązującymi zasadami integrowanej ochrony roślin zastosowanie metod chemicznych w zwalczaniu wciornastków powinno być ostatecznością, podejmowaną jedynie w przypadku, gdy inne, bardziej przyjazne dla środowiska metody okażą się niewystarczające. Priorytetem jest minimalizacja negatywnego wpływu rolnictwa na środowisko oraz zachowanie równowagi biologicznej w uprawach. Z tego powodu, w przypadku konieczności zastosowania środków chemicznych, należy wybierać preparaty o działaniu selektywnym, które nie szkodzą owadom pożytecznym oraz są łatwo biodegradowalne. Do zwalczania wciornastków warto zastosować insektycyd Benevia® 100 OD <<< SPRAWDŹ. Działanie Benevia® OD oparte jest na substancji czynnej Cyazypyr®, która zaburza funkcjonowanie gospodarki wapniowej w organizmie szkodnika, przez co ten natychmiastowo przestaje żerować i w krótkim czasie umiera. Preparat ten jest dedykowany do zwalczania wciornastków w uprawach w gruncie cebuli, czosnku, szalotki oraz szczypiorku.
