Tobołki polne – cztery pytania i odpowiedzi
Tobołki polne należą do rodziny kapustowatych. Są pospolitymi roślinami jednorocznymi, występującymi w formie jarej i ozimej. Chwasty te pojawiają się w różnego typu uprawach. Tobołki polne znane są również pod innymi nazwami, np. kaletka, szelestucha oraz szelestka. Najczęściej można je spotkać w uprawach roślin okopowych, zbożach, kukurydzy oraz rzepaku. Chwasty pojawiają się głównie na glebach gliniastych, ciężkich lub średnich, próchniczych, wilgotnych oraz żyznych, bogatych w związki wapnia. Można je również spotkać na ugorach, przydrożach, nieużytkach, pastwiskach oraz poboczach i rowach. Tobołki polne należą do grupy roślin wskaźnikowych. Ich obecność może wskazywać na podłoże zasadowe o wysokiej zawartości wapnia.
1. Gdzie występują tobołki polne?
Tobołki polne to chwasty, które są szeroko rozprzestrzenione zarówno na terytorium Polski, jak i na obszarze Europy i Azji.
2. Jak rozpoznać tobołki polne?
Tobołki polne są roślinami niewysokimi, których wysokość wynosi od 10 do 50 cm. Ich system korzeniowy jest słabo rozgałęziony, łodyga zaś sztywna, pokryta niewielkimi bruzdami, rozgałęziona na szczycie. Chwast ma dwa rodzaje liści. Jedne z nich są rozetkowate, wyrastające u podstawy łodygi, o kształcie odwrotnie jajowatym, z wyraźnym unerwieniem. Drugie wyrastają na łodydze, są mniejsze i wydłużone, na brzegach ząbkowane, bez ogonka, wyraźnie unerwione. Praktycznie wszystkie części rośliny po rozgnieceniu wydzielają charakterystyczny czosnkowy zapach. Tobołki polne zaczynają kwitnąć w kwietniu, kończą zaś w październiku. Kwiaty chwastu są drobne, czteropłatkowe, w kolorze białym. Po przekwitnieniu przekształcają się w specyficzne, duże, okrągłe i płaskie łuszczyny z wyraźnym wcięciem w górnej części. Dojrzałe nasiona są małe, ciemne, z bruzdami. Jedna roślina rocznie wydaje od 1 do 2 tysięcy nasion. W ciągu sezonu może rozwinąć się kilka pokoleń chwastów, dlatego też gatunek ten uchodzi na bardzo inwazyjny.
3. Jaka jest szkodliwość tobołków polnych?
Na pierwszy rzut oka niepozorne tobołki polne mogą wyrządzić w uprawach ogromne szkody. Cechą charakterystyczną tego chwastu jest szybkie rozmnażanie oraz wytwarzanie nasion, które mogą kiełkować od wiosny do jesieni. Tobołki polne w jednym sezonie mogą wydać nawet kilka pokoleń roślin. Ich rozmiary nie są może imponujące, jednak szybki wzrost sprawia, że z powodzeniem mogą konkurować o wodę, składniki mineralne, światło i miejsce do rozwoju z roślinami uprawnymi. Nasiona tobołków polnych odznaczają się bardzo dużą żywotnością, nawet powyżej 10 lat. Ponadto często przechodzą przez układ pokarmowy zwierząt nieuszkodzone. Chwast ten bywa żywicielem oraz gospodarzem wielu rodzajów szkodników i organizmów chorobotwórczych, które mogą wywoływać choroby warzyw kapustnych i rzepaku. Na obszarach, na których tobołki polne wystąpiły stosunkowo licznie, nie powinno się przez kilka lat uprawiać żadnych roślin z rodziny kapustowatych.
Więcej informacji na – Opryski na chwasty
4. Jak zwalczać tobołki polne?
Tobołki polne ze względu na swą dużą inwazyjność i ogromne zagrożenie dla roślin z rodziny kapustowatych powinny być systematycznie usuwane z upraw. Konieczna jest odpowiednia profilaktyka, która polega na regularnym niszczeniu chwastów zarówno na terenie uprawy, jak i na obszarach bezpośrednio przylegających. Ważna jest także troska o utrzymanie odpowiedniego pH podłoża, a także nawożenie upraw jedynie odpowiednio rozłożonym obornikiem. Należy również zadbać o wysokiej jakości materiał siewny, który jest wolny od zanieczyszczeń nasionami tobołków polnych.
Zabiegi profilaktyczne nie zawsze mogą okazać się skuteczne. Tobołki polne rozprzestrzeniają się szybko, dlatego też często konieczne jest skorzystanie ze środków ochrony roślin przeznaczonych do zwalczania tego typu chwastów.
