Przezimowanie pszenicy ozimej – jaka pogoda sprzyja przezimowaniu, a jaka powoduje straty w uprawach?
Przezimowanie pszenicy ozimej to temat, który wielu z nas przyciąga zimą do okna i wprawia w zadumę nad tym co tam się dzieje na polu z naszą uprawą. To co zostało zrobione jesienią, to czynności, na które mieliśmy wpływ, więc to zostało dokonane z należytą starannością – odpowiedni termin siewu, nawożenie czy ochrona jesienna. Natomiast na to jaka będzie pogoda w zimie, niestety nie możemy wpłynąć. Sprawdź, jakie warunki pogodowe występujące zimą, będą optymalne do przezimowania, a jakie powinny napawać Ciebie niepokojem. Z kolei wiosną niezbędna jest lustracja stanu przezimowania upraw oraz decyzja o ewentualnych środkach zaradczych. Zawsze jednak warto wiedzieć, jaka pogoda sprzyja przezimowaniu pszenicy, a jaka może powodować straty w uprawie. To wspomoże ocenę łanu wiosną!
Przezimowanie pszenicy, podobnie jak innych zbóż ozimych, zależy od kilku czynników, a przede wszystkim od wyboru dobrego terminu siewu oraz właściwej odmiany, a także od nawożenia i ochrony jesienią oraz oczywiście od warunków pogodowych panujących zimą.
Najgorsze warunki meteorologiczne dla przezimowania pszenicy ozimej.
Najmniej sprzyjające warunki pogodowe dla zbóż ozimych, w tym także dla pszenicy ozimej, to obfite deszcze jesienią powodujące podtopienia, oraz duże spadki temperatury powietrza występujące często w warunkach braku lub przy niewielkiej okrywie śnieżnej zimą. Warunki takie jesienią sprzyjają wymakaniu i butwieniu nasion oraz siewek roślin zbożowych. Natomiast zimą powodują ich wymarzanie. Najgorzej jest oczywiście wtedy, gdy najgorsze warunki jesienne i zimowe wystąpią jednocześnie w tym samym sezonie uprawowym. Wtedy niejednokrotnie czynią znaczące szkody na plantacjach ozimin, nierzadko nawet w całym kraju. Bywa, że należy wtedy wiosną dokonać przesiewu zboża ozimego zbożem jarym, ze względu na niemożność uzyskania zadowalającego plonu ziarna.
Optymalne warunki meteorologiczne dla przezimowania pszenicy ozimej.
Pszenica ozima przetrwa zimę najlepiej, jeśli jesienią będzie pogoda zarówno wilgotna, jak i słoneczna. Najważniejsze, by nie dochodziło do lokalnych podtopień. Natomiast najlepsza zima, to zima łagodna, czyli bez przymrozków, podtopień i bezśnieżnego mrozu, mogącego powodować groźne w uprawach ozimin wymarzanie. Zarejestrowane w Krajowym Rejestrze odmiany pszenicy ozimej mogą znacznie różnić się od siebie pod kątem mrozoodporności. Mamy w kraju zarówno pszenice oceniane na 6, lub 6,5 w skali 9-stopniowej. Jednak są też i takie, które ocenia się zaledwie na 1,5 lub na 2. Badania zawsze potwierdzają, że te odmiany, które oceniane są najwyżej pod kątem mrozoodporności, najmniej są uszkadzane po najgorszych zimach i w efekcie plonują potem najlepiej.
Pozostałe warunki optymalizacji przezimowania pszenicy ozimej.
Pszenica ozima do swego bezkonfliktowego przezimowania wymaga ponadto wyboru właściwej odmiany oraz terminu siewu, a także odpowiedniego nawożenia i zastosowania środków ochrony roślin. Szkody spowodowane wymarzaniem roślin w trakcie niesprzyjających warunków pogodowych zimą są zróżnicowane regionalnie na obszarze kraju, a nawet lokalnie na danym polu. Występują przede wszystkim na plantacjach odmian pszenicy ozimej, charakteryzujących się słabą lub obniżoną mrozoodpornością. Kolejne stosunkowo łagodne zimy mogą powodować, że udział w zasiewach odmian mało odpornych na wymarzanie znacznie się zwiększy. Jeśli jednak kolejna zima będzie inna i ostrzejsza od poprzednich, to wtedy należy się liczyć z większymi niż w poprzednich latach stratami spowodowanymi wymarzaniem. Rolnik powinien pamiętać, że najbardziej mrozoodpornym zbożem jest żyto i przede wszystkim w jego uprawach nie wystąpią istotne uszkodzenia mrozowe. Pszenica jest natomiast wymagającym zbożem w tym zakresie. Jeśli zaś chodzi o optymalny termin siewu pszenicy ozimej, to w większości rejonów Polski, pszenicę najlepiej jest siać w drugiej i trzeciej dekadzie września, do początku października (na Suwalszczyźnie do 20-25 września). Wczesne siewy pogłębiają ryzyko infekcji grzybami patogenicznymi (np. zgorzel podstawy źdźbła, mączniak prawdziwy), szkodników (np. mszyce, śmietka, ploniarka, ślimaki, rolnice) oraz z zachwaszczeniem (głównie chwastami jednoliściennymi). Z kolei późniejsze siewy poprawiają zdrowotność roślin oraz zmniejszają ich zachwaszczenie, jednak powodują też ich słabszy wzrost i rozwój, co powoduje zwykle słabszy rozwój i rozkrzewienie systemu korzeniowego, a w konsekwencji słabsze plony. Wcześniejszy siew pszenicy wpływa korzystnie na przezimowanie pszenicy ozimej z powodu na fakt, że jesienią mogą wystąpić długotrwałe opady wykluczające ważne zabiegi agrotechniczne.
Inne czynniki zagrażające bezpiecznemu przezimowaniu pszenicy ozimej
Ewentualne obumarcie roślin w okresie zimowym może być również spowodowane działalnością np. pleśni śniegowej, mączniaka ozimego, lub pałecznicy zbóż i traw, lub też z powodu zbyt długo trwających, lokalnych zalań powodowanych roztopami jesiennymi i wiosennymi. Zamieraniu roślin w tym czasie sprzyja też zbyt duże i niekontrolowane jesienią zachwaszczenie upraw oraz brak, lub nieodpowiednie nawożenie roślin przedsiewne i na starcie. W konsekwencji na wiosnę w trakcie lustracji może się okazać, że obsada docelowa jest mocno zredukowana, lub na polu występują nawet placowe, zupełnie zniszczone fragmenty plantacji.
Dowiedz się więcej o produktach do ochrony roślin firmy FMC oraz całościowych rozwiązaniach pomagających w optymalizacji wzrostu roślin uprawnych. Czytaj więcej
