Skrzyp polny – działania profilaktyczne i zwalczanie chwasta
Skrzyp polny (Equisetum arvense) to uciążliwy i trudny do zwalczenia chwast, który faktycznie występuje we wszystkich uprawach rolnych, z wyszczególnieniem buraków i ziemniaków. Dawniej był traktowany jako roślina wskaźnikowa gleb kwaśnych, współcześnie dobrze rozwija się także na glebach o pH obojętnym oraz zasadowym. Jak go skutecznie zwalczyć?
Skrzyp polny występuje pospolicie na terenie całego kraju. Spotyka się go w uprawach rolnych a także w ogrodach, nieużytkach i miejscach ruderalnych. Roślina jest łatwa do rozpoznania. Osiąga do 40 cm wysokości. Wytwarza zielone, okółkowo rozgałęzione pędy płonne i czerwonawe lub jasnobrunatne pędy zarodnikonośne zakończone kłosem. Jego system korzeniowy ułożony jest piętrowo. Korzenie i kłącza mogą rozrastać się nawet 2,5 m wgłąb gleby. Skrzyp zawiera dużo krzemionki, dlatego „skrzypi” przy łamaniu i wyginaniu. Dawniej zasiedlał głównie tereny z kwaśnym podłożem, z czasem uodpornił się na niekorzystne warunki. W obrębie ryzosfery tworzy bufor – swoiste środowisko o kwaśnym odczynie, chroniące go przed niekorzystnymi skutkami wysokiego pH.
Szkodliwość chwastu
Skrzyp występuje powszechnie w uprawach rolnych. Stanowi duży problem na plantacjach buraków, ziemniaków a także zbóż i kukurydzy. Jest szczególnie uciążliwy w uprawach z szerokimi rzędami (np.: ziemniaki) oraz u kukurydzy uprawianej z siewu bezpośredniego. Skrzyp jest konkurencją dla roślin uprawnych. Zuboża glebę pobierając znaczne ilości makroelementów (w szczególności potas). Szybko rozrasta się. Jego kłącza rozrastają się najintensywniej kilkadziesiąt centymetrów pod ziemią, dlatego obniża plon m.in. u buraków i ziemniaków. Nie ma oficjalnego progu zagrożenia. Wiadomo, że przy 5-8 sztukach na 1m2 utrudnia mechaniczny zbiór plonów. Zanieczyszczenia siana skrzypem (na poziomie 10-15%) może spowodować zatrucia u zwierząt inwentarskich, np.: koni oraz trzody chlewnej. U krów zjadanie skrzypu obniża ilość i jakość produkowanego mleka.
Profilaktyczne i doraźne zwalczanie skrzypu polnego
Pewne znaczenie w ograniczaniu zachwaszczenia na polu ma poprawnie ułożony i konsekwentnie wdrażany płodozmian. Warto wprowadzić do planu rośliny silnie zacieniające glebę, np.: łubin lub mieszanki strączkowych. Ponadto na eliminację chwastów wpływ ma tradycyjna uprawa roli z wykorzystaniem klasycznego pługa odkładnicowego lub obrotowego. Na glebach kwaśnych pomocne (częściowo) będzie wapnowanie, na glebach zalewanych – melioracja. Siłę wzrostu roślin uprawnych można zwiększyć przez zastosowanie nawozów azotowych. Tym samym ogranicza się szkodliwość skrzypu, gdyż chwast w dużo mniejszym stopniu reaguje na azot. Walka z użyciem herbicydów nie zawsze się udaje. Pestycydy rzadko niszczą chwasty przy pierwszym oprysku. Ilość produktów zarejestrowanych w Polsce jest mała. Do zwalczania skrzypu stosowane są m.in. środki zawierające florasulam + chlopyralid, florasulam + aminopyralid + 2,4 D, MCPA, fluroksypyr + florasula (zboża) oraz bromoksynil + rimsulfuron, fluroksypyr, florasulam + 2,4 D (kukurydza). Najsilniej działające substancje aktywnie czynne (które wciąż jednak nie dają gwarancji sukcesu) to fluroksypyr i trichlopyr.
