Owies głuchy – charakterystyka i zwalczanie
Owies głuchy Avena fatua L. jest jednym z najgroźniejszych chwastów w uprawach zbóż jarych. Dzięki swojej dużej zdolności adaptacyjnej i intensywnemu wzrostowi stanowi poważne zagrożenie dla plonów. Zwalczanie tego gatunku jest trudne. Dlatego skuteczna ochrona upraw przed owsem głuchym wymaga przemyślanych strategii, które pozwalają ograniczyć jego rozwój i minimalizować ryzyko powstawania odporności. Owies głuchy, dlaczego jest taki groźny i jak go skutecznie zwalczać?
Charakterystyka owsa głuchego
Owies głuchy Avena fatua L. jest jednorocznym chwastem jednoliściennym, który licznie pojawia się w uprawach zbóż jarych. Większość roślin wschodzi wiosną, już w temperaturze 3-5°C. Jednak część nasion może kiełkować jesienią i przezimować w postaci siewek (Trzcińska-Tacik i in., 2010). Owies głuchy osiąga wysokość od 60 do 120 cm, a jego kwiatostan stanowi luźna wiecha.
Jak odróżnić owies głuchy od innych zbóż?
Młode rośliny owsa głuchego można odróżnić od pszenicy i jęczmienia po skręcie liści. U owsa liście skręcają się w lewo, podczas gdy u wymienionych zbóż skręcają się w prawo. Owies głuchy silnie się krzewi i posiada duże zdolności adaptacyjne, dlatego można spotkać go na różnych typach gleb.
Dlaczego owies głuchy jest taki groźny?
Owies głuchy należy do najgroźniejszych chwastów jednoliściennych występujących w uprawach zbóż. Jest gatunkiem szeroko rozpowszechnionym na świecie, który charakteryzuje się dużą zdolnością przystosowawczą do skrajnych warunków środowiskowych oraz szybkiego nabywania odporności na działanie herbicydów (Liu i in., 2025). Dodatkowo, owies głuchy wykazuje silne właściwości allelopatyczne, uwalniając do gleby m.in. związki fenolowe (Ahmad i in., 2014). Substancje te nie tylko hamują rozwój roślin uprawnych, lecz także wpływają na mikroorganizmy glebowe w sposób sprzyjający wzrostowi chwastu (Bajwa, 2014).
Próg zagrożenia w uprawie pszenicy
Występowanie od 15 do 25 wiech owsa głuchego na m² uprawy pszenicy jarej prowadzi do spadku jej plonowania o 17 proc. Z kolei nasilenie występowania do 100-150 wiech na m² przyczynia się do redukcji plonu nawet o 40 proc.
Owies głuchy – zwalczanie
Zwalczanie owsa głuchego jest bardzo trudne, ponieważ jego ziarniaki osypują się do gleby jeszcze przed osiągnięciem pełnej dojrzałości przez rośliny uprawne. Dodatkowo wykazują zdolność kiełkowania nawet przez 10 lat, co sprawia, że owies głuchy musi być bezwzględnie eliminowany z upraw.
Do zwalczania owsa głuchego najlepiej sprawdza się wykorzystanie kilku substancji czynnych. Dobrym wyborem jest zastosowanie fluroksypyru, tifensulfuron metylowego, tribenuronu metylowego oraz fenoksapropu-P w systemie Sentrallas® LQM® Pro. Dzięki synergii czterech substancji aktywnych o różnych mechanizmach działania, Sentrallas® LQM® Pro skutecznie zwalcza takie groźne i trudne chwasty jak owies głuchy. Jednocześnie ogranicza ryzyko powstawania ich odporności.
Bibliografia:
- Ahmad W., Akbar M., Farooq U., Alia A., Khan F. (2014). Allelopathic effects of aqueous extracts of Avena fatua on seed germination and seedling growth of Triticum aestivum (variety GW-273). J Environ Sci Toxic Food Technol (8), 38–42.
- Bajwa A. (2014). Sustainable weed management in conservation agriculture. Crop Prot (65) 105–113.
- Liu J., Liu N., Yan W., Hu X., Wang M., Qin R., …& Du H. (2025). Reference genome and population genomic analyses reveal insight into herbicide tolerance in Avena fatua L. Nature Communications, 16(1):9851, 1–18.
- Trzcińska-Tacik H., Puła J., Stokłosa A., Malara J., Stępnik K. (2010). Ekspansja Avena fatua i gatunków z rodzaju Galinsoga w zbiorowiskach chwastów polnych w dolinie Wisły powyżej Krakowa. Fragm. Agron, 27(2), 164-170.
