Jesień w sadzie a wysokie temperatury
Jesień w sadzie to dla plantatorów okres intensywnej pracy. Muszą nie tylko zebrać ostatnie owoce zalegające na drzewach, ale również przygotować i zabezpieczyć sad na zimę. Jakie prace należy przeprowadzić w tym okresie? Czy ciepła jesienna aura stanowi dla sadowników ułatwienie pracy czy wręcz przeciwnie? I przede wszystkim, jak ciepła jesień wpływa na szkodniki i chwasty? Na te pytania odpowiemy w naszym artykule.
Jesień w sadzie – tak ciepłej jesieni nie było od dawna
Według Światowej Organizacji Meteorologicznej tak ciepłej jesieni nie było w Europie od bardzo dawna. Tegoroczne (2022 r.) temperatury w październiku były wyższe, niż te odnotowane w tym okresie na przestrzeni ostatnich trzydziestu lat.
Z jednej strony tak wysokie temperatury dają czas na przeprowadzenie niezbędnych zabiegów agrotechnicznych w sadach. Z drugiej wpływają na przedłużenie wegetacji roślin oraz rozmnażania i żerowania szkodników.
Jakie prace należy przeprowadzić w sadzie jesienią?
Prace, jakie powinno przeprowadzić się w sadzie jesienią obejmują kilka podstawowych czynności.
Jesień w sadzie – Prace porządkowe
Przygotowanie sadu do zimy powinno rozpocząć się od zebrania wszystkich owoców jakie w nim pozostały. Zaschnięte owoce zalegające na gałęziach, tzw. mumie, mogą stanowić siedlisko groźnych chorób grzybowych, takich jak brunatna zgnilizna drzew pestkowych, brunatna zgnilizna drzew ziarnkowych, parch jabłoni, parch gruszy czy parch brzoskwini. Choroby te znacząco obniżają jakość i wielkość plonu.
Nawożenie pozbiorcze
Jesień to ostatni moment na wzmocnienie roślin przed zimą. Nawożenie pozbiorcze stanowi odżywienie startowe roślin w przyszłym sezonie. Wybierając preparat do nawożenia warto kierować się przede wszystkim jego składem. W pierwszej kolejności należy zaopatrzyć drzewa w bor i cynk, gdyż oba mikroelementy regulują ich mrozoodporność. Jednocześnie należy unikać nawozów bogatych w azot, gdyż jego nadmiar osłabia odporność roślin na mróz i utrudnia im wejście w stan spoczynku.
Jesień w sadzie – Nowe nasadzenia
Jesień, do pierwszych przymrozków, to także idealny moment na wykonanie nowych nasadzeń mniej wrażliwymi gatunkami drzew, takimi jak jabłonie, grusze i śliwy.
Jesienne cięcie drzew owocowych
Zasadnicze cięcie drzew owocowych powinno być przeprowadzane wiosną. Jednak, wczesne odmiany jabłoni, śliw i grusz mogą być dodatkowo przycinane po zbiorach, najpóźniej we wrześniu. Zabieg ten ma na celu prześwietlenie koron. Trzeba jednak uważać, aby przycinanie roślin, nie było zbyt intensywne, ponieważ może prowadzić do ich osłabienia i spadku ich tolerancji na mróz.
Zabezpieczenie drzewek przed zimą
Z zabezpieczeniem drzewek przed zimą nie warto się spieszyć. Zbyt wczesne ich osłonienie może skutkować spadkiem tolerancji na mróz. Zabieg zabezpieczenia należy przeprowadzić dopiero, gdy temperatura zaczyna sięgać zera stopni Celsjusza.
Podczas zabezpieczania rośliny trzeba skupić się na ich najwrażliwszych częściach. W przypadku młodych drzew najwrażliwsze są miejsca szczepienia. Zabezpieczenie może być przeprowadzone poprzez na przykład obsypanie pni kopczykami ziemi o wysokości około trzydziestu centymetrów. Resztę pni można zabezpieczyć za pomocą białej agrowłókniny lub słomy, co jest szczególnie ważne w przypadku takich gatunków jak brzoskwinie, czereśnie, morele i wiśnie.
Późnojesienne stosowanie herbicydów w sadzie
Późnojesienne stosowanie herbicydów powoduje, że na skutek niskich temperatur, proces pobierania i transportowania substancji czynnych przez chwasty zachodzi znacznie wolniej. W rezultacie, ich zamieranie następuje dopiero na wiosnę, gdy temperatura ponownie zaczyna wzrastać. Niewątpliwą korzyścią wynikającą z przeprowadzenia późnojesiennego zabiegu herbicydowego jest znacznie ułatwiona wiosenna agrotechnika i uniknięcie potrzeby oprysku sadu w maju, w okresie kwitnienia roślin.
Niestety, w przypadku gdy jesień jest bardzo długa i ciepła taki zabieg nie przyniesie zamierzonych rezultatów, ponieważ rośliny będą zamierać jeszcze przed zimą. Alternatywą może być zastosowanie preparatów zawierających glifosat z grudniu lub styczniu. Jednak takie rozwiązanie jest możliwe jedynie w przypadku wystąpienia pogody z temperaturą powyżej zera stopni Celsjusza.
Jak ciepła jesień w sadzie wpływa na szkodniki?
W ostatnich latach obserwuje się coraz większe problemy związane ze zwalczaniem szkodników w sadach. Przyczyną tego zjawiska są dynamicznie zmieniające się warunki pogodowe związane z ociepleniem klimatu.
Według prognoz do końca obecnego stulecia temperatura ma wzrosnąć średnio nawet o ponad trzy stopnie Celsjusza w skali roku. Co to oznacza dla populacji szkodników? Szkodniki są organizmami zmiennocieplnymi, a ocieplenie klimatu powoduje przyśpieszenie tempa przemian metabolicznych oraz wpływa na zmiany w ich fizjologii. Wrasta poziom ich reprodukcji oraz skraca się cykl rozwojowy. Dodatkowo, szkodniki zaczynają zasiedlać nowe tereny. Pojawiają się na obszarach, gdzie dotąd nie miały szans na przeżycie.
Przędziorek owocowiec Panonychus ulmi
Przędziorek owocowiec należy do roztoczy powszechnie występujących na jabłoni oraz innych drzewach owocowych. Podczas żerowania nakłuwa i wysysa sok komórkowy z liści. W skutek czego dochodzi do ich brązowienia, zasychania i zamierania. Zaatakowane drzewa gorzej kwitną i owocują. Słabiej również zawiązują pąki kwiatowe na kolejny rok. W zależności od temperatury rozwój pokolenia tego szkodnika trwa od 21 do 35 dni.
Jednak łagodna jesień i zima sprzyjają przezimowaniu jaj przędziorka. Wylęg jaj zimowych w wyższych temperaturach może zostać skrócony do około tygodnia. W sezonie wegetacyjnym rozwija się pięć pokoleń tego szkodnika.
Przędziorek owocowiec – próg zagrożenia
– Od końca kwitnienia do połowy lipca – stwierdzenie trzech lub więcej larw i osobników dorosłych na jeden liść. Wielkość próby po pięć liści z czterdziestu losowo wybranych drzew na jeden hektar
– Od drugiej połowy lipca do końca sierpnia – stwierdzenie pięciu-siedmiu i więcej larw i osobników dorosłych na jeden liść. Wielkość próby po pięć liści z czterdziestu losowo wybranych drzew na jeden hektar.
Owocówka jabłkóweczka Cydia pomonella
Cydia pomonella stanowi coraz większe zagrożenie w sadach jabłoniowych. Gąsienice żerując wgryzają się do wnętrza owoców i drążąc korytarze biegnące do gniazda nasiennego, wypełniają je brązowymi, gruzełkowatymi odchodami. Na powierzchni owoców widoczne są miejsca wgryzów wypełnione odchodami.
Długo utrzymujące się wysokie temperatury jesienią pozwalają na przedłużenie żerowania tego szkodnika i zwiększają szkodliwość jego letniego pokolenia.
W zależności od regionu kraju, panujących warunków pogodowych oraz stopnia ochrony sadów gąsienice mogą uszkodzić do kilkudziesięciu procent owoców. W sezonie wegetacyjnym rozwijają się dwa pokolenia tego szkodnika. Pokolenie letnie jest mniej liczne i stanowi około dwadzieścia-czterdzieści procent w ogólnej liczebności owocówki. Na jego wielkość mają wpływ temperatury panujące w sezonie oraz przeprowadzony program zwalczania pokolenia zimującego.
Owocówka jabłkóweczka – próg zagrożenia
– Stwierdzenie średnio pięć i więcej motyli w ciągu jednej doby odłowionych do pułapki typu Delta
– Obecność dziesięciu jaj lub świeżych gryzów w próbie pięciuset zawiązków owoców
>>>Exirel® – Ochrona czereśni, wiśni, jabłoni oraz gruszy<<< DOWIEDZ SIĘ WIĘCEJ!!!
Bawełnica korówka Eriosoma lanigerum
W ostatnich latach natężenie występowania bawełnicy korówki wyraźnie wzrasta, a tym samym jej znaczenie gospodarcze. Najczęściej spotykana jest na jabłoni, chociaż występuje również na gruszy i pigwie.
Bawełnica korówka występuje gromadnie w miejscach pęknięcia gałęzi lub miejscach ich przycięcia. Można ją spotkać również w miejscach uszkodzeń kory. Bawełnica korkówka wysysa soki z drzew, co powoduje ich osłabienie, deformację, obniżenie mrozoodporności oraz przedwczesne opadanie owoców. Mszyca wydziela substancję woskową, przypominającą kłaczki waty, którą pokrywa korę i gałęzie drzew w miejscu żerowania.
Ciepła jesień powoduje intensywny rozwój bawełnicy. Natomiast łagodna zima nie wpływa na redukcję jej populacji. W takich przypadkach bawełnica może w ogóle nie schodzić na dolne partie drzewa na zimowanie.
Bawełnica korówka – próg zagrożenia
Stwierdzenie dwóch kolonii tego szkodnika w próbie pięćdziesięciu drzew.
Miodówka gruszowa plamista Cacopsylla pyri
Miodówka gruszowa występuje w Polsce powszechnie i wyrządza poważne szkody w uprawie gruszy. Jej szkodliwość jest największa w młodych sadach, gdyż miodówka wysysając sok z pąków, liści, pędów oraz zawiązków owoców powoduje ich uszkodzenie i zasychanie.
Zaatakowane drzewa są osłabione, gorzej rosną i plonują, a owoce mogą utracić wartość handlową. Drzewa stają się podatne na przemarzanie. Dodatkowo, miodówki stanowią wektor fitoplazmy, która powoduje zamieranie grusz. Miodówka gruszowa wydziela również rosę miodową, która stanowi pożywkę dla grzybów sadzakowych. W sezonie wegetacyjnym rozwijają się cztery pokolenia tego szkodnika.
Jednak ciepła aura panująca w całym sezonie przyczynia się do przedłużenia okresu żerowania miodówki oraz rozwoju piątego pokolenia.
Miodówka gruszowa – próg zagrożenia
Od lutego do początku kwietnia – odłowienie piętnastu miodówek z trzydziestu pięciu losowo wybranych drzew na hektar sadu
Od maja do czerwca – stwierdzenie obecności jaj i larw na trzech-pięciu pędach w próbie dwudziestu pięciu sztuk młodych pędów na hektar sadu
Jesień w sadzie – zwalczanie szkodników w sadzie
Ocieplenie klimatu i wiążąca się z nim zmiana warunków pogodowych sprawia, że walka ze szkodnikami w sadzie staje się coraz trudniejsza. Z tego powodu niezmiernie ważne jest prowadzenie dokładnego monitoringu sadów w poszczególnych fazach fenologicznych. Monitoring pozwala na ocenę stopnia nasilenia występowania szkodników oraz ustalenie progu ich zagrożenia.
Przy doborze insektycydów należy przestrzegać obowiązujących zaleceń Programu Ochrony Roślin Sadowniczych. W Programie tym znajduje się m. in. wykaz środków ochrony roślin dostępnych do stosowania wraz z opisem zwalczanych agrofagów, terminów stosowania a także okresów karencji. Godnym uwagi preparatem znajdującym się w powyższym wykazie jest Coragen 200 SC służący do zwalczania m.in. owocówek i zwójek w uprawach jabłoni, gruszy i winorośli.
