Gnatarz rzepakowiec – groźny szkodnik
Gnatarz rzepakowiec zalicza się do groźnych szkodników rzepaku ozimego. Masowo rozmnaża się, jest żarłoczny, a niezwalczany może w ciągu kilku dni doprowadzić do ogołocenia plantacji. Jak rozpoznać gnatarza rzepakowca? Jakie środki zaradcze zastosować?
Gnatarz rzepakowiec – jak go rozpoznać?
Gnatarz rzepakowiec (Athalia rosae L) to niewielka błonkówka osiągająca długość 6-8mm. Ma czarną głowę, pomarańczowy odwłok z czarnym rysunkiem i półprzezroczyste, czarno nabiegłe skrzydła. Larwy są początkowo szarozielone, później czarne, z jaśniejszymi, podłużnymi pasami. Posiadają odnóża.
Formą zimującą są larwy, które kryją się w podłożu. Na przełomie maja i czerwca na polu pojawiają się osobniki dorosłe. Samice składają jaja do wnętrza tkanek na rzepaku. Młode wylęgłe larwy żerują na dolnej stronie liści.
Szkody powodowane przez gnatarza rzepakowca
Larwy w trakcie żerowania na spodniej stronie blaszek liściowych zeskrobują tkankę i wygryzają otwory. Zjadają miękisz pozostawiając charakterystyczne okienka. Starsze larwy zjadają całe blaszki pozostawiając jedynie nerwy główne. W krótkim czasie potrafią uporać się z rośliną prowadząc do całkowitego gołożeru.
Wyżerają liście także z pędów kwiatostanowych, ale nie niszczą kwiatostanów. Gdy zjedzą wszystkie liście na danym rzepaku, przechodzą na kolejną roślinę.
Występowanie gnatarza
Gnatarz występuje lokalnie, ale masowo. Jego pojawienie wiąże się z dużymi stratami ekonomicznymi. Zaburza rozwój roślin poprzez znaczne ograniczenie ich zdolności do fotosyntezy. Jest poważnym czynnikiem stresotwórczym. Zahamowanie wzrostu roślin ogranicza wykształcanie plonu.
Jednocześnie osłabiony rzepak jest podatny na inne szkodniki, a także choroby. Larwy gnatarza rzepakowca żerują przez trzy-cztery tygodnie. Następnie schodzą na ziemię w poszukiwaniu kryjówek. W niesprzyjających warunkach mogą diapauzować przez dwa lata.
Gnatarz poza rzepakiem żeruje także na innych przedstawicielach rodziny kapustowatych, w tym na warzywach.
Profilaktyka i zwalczanie szkodnika rzepaku
Szkody powodowane przez gnatarza rzepakowca można ograniczyć przez stosowanie zmianowania. Należy robić kilkuletnie przerwy w uprawie rzepaku, a także innych przedstawicieli rodziny kapustowatych.
Trzeba także zachować izolację przestrzenną w obrębie rodziny, czyli unikać m.in. siewu w pobliżu pól z kapustą. Nasiona przed siewem warto zaprawić insektycydem, to przy okazji ochrona przed pchełkami i śmietką.
Należy regularnie usuwać chwasty, zwłaszcza kapustowate, a także samosiewy.
Próg zagrożenia gnatarza rzepakowca, to jedna larwa na jedną roślinę, drugiego pokolenia u rzepaku ozimego oraz cztery larwy na roślinę, w przypadku pierwszego pokolenia, które występuje na początku czerwca.
Sprawdza się 100-150 roślin, po dwadzieścia pięć w kilku losowo wybranych miejscach. Po przekroczeniu progu zagrożenia stosuje się zabieg ochronny z użyciem insektycydu. Najczęściej gnatarza rzepakowca zwalcza się preparatami zawierającymi lambda-cyhalotrynę, związek z grupy pyretroidów.
Gnatarz rzepakowiec pojawia się masowo, gradacyjnie i tym samym powoduje duże straty. Dlatego należy podejmować działania, które ograniczają jego występowanie, a w razie wystąpienia wykonać efektywne działania doraźne.
