Uprawa borówki wysokiej krok po kroku
Uprawa borówki wysokiej wiąże się z wieloma wyzwaniami, które determinują opłacalność produkcji tego owocu. Kluczowe znaczenie mają tutaj nie tylko zmiany klimatyczne i związane z nimi wahania temperatur czy gradacje szkodników, ale również rosnące oczekiwania konsumentów i sieci handlowych. Czy w obliczu tylu wyzwań uprawa borówki wysokiej nadal może być opłacalna? Odpowiedź brzmi: tak, ale tylko dla tych, którzy potrafią się do nich odpowiednio przygotować. Jak powinna wyglądać uprawa borówki wysokiej krok po kroku.
Uprawa borówki wysokiej a wymagania konsumentów
Sieci handlowe, w odpowiedzi na rosnące oczekiwania konsumentów i trendy rynkowe, wprowadzają coraz więcej niestandardowych rozmiarów i form pojemników na borówki. Obok tradycyjnych opakowań coraz częściej można spotkać borówki w gramaturach 300 g, 700 g lub 1000 g oraz opakowaniach wykonanych z kartonu lub materiałów pochodzących z recyklingu.
Dodatkowo konsumenci poszukują produktów najwyższej jakości wyprodukowanych z poszanowaniem środowiska naturalnego. Wymagania te podyktowane następującymi czynnikami.
- Wygoda klienta
Różnorodne gramatury pozwalają lepiej dopasować ilość zakupionych owoców do indywidualnych potrzeb konsumenta.
- Ochrona środowiska i ograniczenie ilości odpadów
Coraz większa świadomość ekologiczna konsumentów oraz wprowadzone prawo UE dotyczące ograniczania plastiku w przemyśle spożywczym oraz śor w rolnictwie wymuszają wyszukiwanie innowacyjnych i przyjaznych dla środowiska rozwiązań w kwestii produkcji oraz pakowania owoców.
W związku z powyższym producenci borówek powinni być gotowi na elastyczne podejście do produkcji oraz wdrażanie zrównoważonych metod.
- Dostosować gamę opakowań – różne gramatury i materiały wykonania.
- Wdrażać metody zrównoważonej produkcji, oparte na poszanowaniu środowiska naturalnego i ochronie pożytecznej entomofauny.
- Komunikować konsumentom swoje zaangażowanie w ochronę środowiska i stosowanie etycznych praktyk produkcyjnych.
Uprawa borówki wysokiej – opłacalność
Uprawa borówki wysokiej kusi wizją wysokich zysków, jednak należy realnie ocenić jej opłacalność. Koszty produkcji obejmują szeroki zakres wydatków w tym nawożenia, zwalczania szkodników i chwastów, nawadniania, kosztów maszyn, amortyzacji oraz kosztów pośrednich.
Szczególnie istotną rolę odgrywają rosnące ceny robocizny, środków ochrony roślin, przechowywania, transportu i opakowań. Z drugiej strony ceny borówki wysokiej na rynku również wykazują tendencję wzrostową. Dodatkowo stale zwiększa się popyt na borówki nie tylko w Polsce, ale również na rynkach zagranicznych. To stwarza nowe możliwości zbytu i pozwala na dywersyfikację kanałów sprzedaży.
Jak poprawić opłacalność produkcji borówki wysokiej?
Poprawę opłacalności produkcji można uzyskać m.in. poprzez
- Zakup zdrowego i kwalifikowanego materiału szkółkarskiego – sadzonki wolne od chorób i szkodników pozwalają na ograniczenie kosztów ochrony.
- Uprawę odmian wczesnych lub późnych – umożliwia to uzyskanie wysokich cen owoców, gdyż ich podaż na rynku w tych okresach jest najniższa.
- Racjonalne stosowanie środków ochrony roślin i nawozów – stosowanie nowoczesnych, wysokiej jakości środków ochrony roślin i nawozów zgodnie z rzeczywistym zapotrzebowaniem umożliwia redukcję kosztów tych produktów.
- Oszczędność wody – stosowanie systemów nawadniania umożliwia rozłożenie dostaw wody w zależności od rzeczywistego zapotrzebowania roślin.
Uprawa borówki wysokiej – stanowisko i gleba
Uprawa borówki wysokiej powinna odbywać się na stanowiskach ciepłych i słonecznych. Najlepiej do tego celu sprawdzają się gleby lekkie, kwaśne i wilgotne o wysokiej zawartości próchnicy. Pożądany odczyn gleby do uprawy borówki powinien mieścić się w zakresie od 3,5 do 4,5. Należy pamiętać, że gleby o pH 5,5 powodują znaczące ograniczenie wzrostu i plonowania borówki, a gleby o pH powyżej 6 całkowicie hamują jej wzrost i owocowanie.
W celu obniżenia pH gleby można stosować siarkę. Siarka jest najpopularniejszym i najskuteczniejszym sposobem zakwaszania gleby. Wielkość jej dawki uzależniona jest od wyjściowego pH gleby oraz jej kategorii agronomicznej. W celu obniżenia pH gleby, zamiast siarki, można dodawać kwaśne materiały organiczne, takie jak torf wysoki, trociny lub zmielona kora. Materiały te nie tylko obniżają pH gleby, ale również poprawiają jej strukturę i zwiększają zawartość próchnicy.
Borówka wysoka jest rośliną o stosunkowo niskich wymaganiach pokarmowych. Jednak dla prawidłowego wzrostu i owocowania potrzebuje gleb o zasobności w:
Uprawa borówki wysokiej – wymagania wodne i nawadnianie
Borówka wysoka ma wysokie wymagania wodne. Zalecany poziom wody gruntowej w okresie jej wegetacji powinien wynosić około 35-60 cm. Utrzymanie odpowiedniej wilgotności gleby jest jednym z kluczowych czynników decydujących o powodzeniu uprawy tej rośliny, a wszelkie deficyty wody w glebie muszą być uzupełnianie poprzez nawadnianie.
Duże znaczenie w uprawie borówki ma również jakość wody. Do nawadniania nie powinna być wykorzystywana woda twarda, która prowadzi do wzrostu pH gleby oraz utrudnia przyswajanie roślinom makro- i mikroelementów.
Pierwsze nawadnianie plantacji borówki wykonuje się zaraz po posadzeniu roślin. W pierwszym roku uprawy rośliny są wyjątkowo wrażliwe na niedobory wody. Należy jednak pamiętać, że borówka odznacza się stosunkowo płytkim systemem korzeniowym i nie lubi być przelewana.
Uprawa borówki wysokiej – sadzenie
Borówkę wysoką powinno się sadzić wiosną lub jesienią. W tym celu należy wykopać dołki o szerokości około 50 cm i głębokości około 40 cm, w rzędach skierowanych z północy na południe. Szerokość rozstawy uzależniona jest od rodzaju gleby oraz odmiany borówki. Na plantacjach towarowych wynosi ona do około 1,5-2 m. Na dno dołka należy wsypać kwaśny torf lub kompost, a następnie posadzić sadzonkę, uważając, aby nie uszkodzić korzeni.
Pielęgnacja i nawożenie borówki
Po posadzeniu borówki, ważne jest wykonanie cięcia sanitarnego. Przeprowadza się je wiosną, nawet jeżeli rośliny posadzone zostały jesienią. Usuwa się wtedy pędy słabe, cienkie, uszkodzone lub chore, nadając krzewom odpowiednią formę i pobudzając ich zdrowy wzrost.
Borówka wysoka, ze względu na płytki system korzeniowy, nie jest w stanie pobierać składników mineralnych z głębszych warstw gleby. Dlatego kluczowe jest stosowanie nawozów w odpowiednich dawkach i terminach. Dzięki temu roślina w pełni wykorzysta podane substancje.
Nawożenie doglebowe stanowi podstawowy sposób dostarczania borówce niezbędnych składników odżywczych, jednak w pewnych sytuacjach, warto je uzupełnić nawożeniem dolistnym.
Zbiór borówki wysokiej
Sezon zbioru borówki wysokiej w Polsce trwa od lipca do września, a jego szczyt przypada na sierpień. Coraz częściej obserwujemy odejście od pracochłonnego i kosztownego zbioru ręcznego na rzecz kombajnowego zbioru owoców.
Trend ten wynika z kilku czynników.
- Deficytu siły roboczej. Znalezienie wystarczającej liczby pracowników do ręcznego zbioru borówki, zwłaszcza w szczycie sezonu, staje się coraz trudniejsze.
- Rosnących kosztów robocizny. Wynagrodzenia pracowników sezonowych stale rosną, co czyni ręczny zbiór coraz mniej opłacalnym.
- Efektywności i szybkości zbioru mechanicznego. Kombajny do zbioru borówki pozwalają na zebranie owoców znacznie szybciej i wydajniej niż ręcznie, co jest szczególnie ważne w przypadku dużych plantacji.
Uprawa borówki wysokiej – ochrona przed szkodnikami
Szkodniki borówki stanowią poważne zagrożenie dla owoców i krzewów, mogąc doprowadzić do znacznych strat w plonach. Na roślinach pojawiają się już od początku sezonu wegetacyjnego. Szkodniki żerując na liściach, pąkach kwiatowych i owocach, powodują ich uszkodzenia i deformacje. W skrajnych przypadkach, uszkodzenia mogą być tak duże, że owoce stają się nieprzydatne do sprzedaży, a wzrost krzewów zostaje zahamowany.
W ochronie przed szkodnikami uprawy borówki można stosować preparaty zawierające substancje czynne pochodzenia bakteryjnego, takie jak np. spinosad, zawarty w preparacie Nexsuba® <<< SPRAWDŹ
Najgroźniejsze szkodniki w uprawie borówki
W uprawie borówki wysokiej szczególnie duże zagrożenie stanowią następujące szkodniki.
Muszka plamoskrzydła (Drosophilla suzuki) w uprawie borówki
Muszka plamoskrzydła jest bardzo inwazyjnym gatunkiem. Jej larwy żerują w miąższu owoców, doprowadzając do ich gnicia. Na skórce jagód widoczne są niewielkie nakłucia, przez które do środka owoców mogą wnikać patogeny grzybowe. Niezbędny jest stały monitoring tego szkodnika. Powinien trwać od początku sezonu wegetacyjnego, aż do później jesieni.
Szpeciel pąkowy borówki (Acalitus vaccinii)
Dorosłe osobniki i ich larwy żerują na pąkach kwiatowych i owocach, wysysając soki z komórek roślinnych. Uszkodzenia prowadzą do deformacji i nieprawidłowego rozwoju jagód oraz ich dyskwalifikacji jako plonu handlowego. Szpeciele na plantacje mogą być zawlekane wraz z sadzonkami roślin oraz mogą być przenoszone przez wiatr. By stwierdzić ich obecność na plantacji niezbędna jest systematyczna lustracja odbywająca się już od początku wiosny.
Pryszczarek borówkowiec (Dasyneura vaccinii) w borówce
Larwy pryszczarka borówkowca żerują w miąższu liści powodując ich deformacje i zamieranie. Wydzielają przy tym substancje, które powodują zwijanie się liści, co chroni larwy przed wysychaniem. Zniszczone liście stają się brązowe i zasychają. Hamuje to wzrost pędów i osłabia całą roślinę. Porażone krzewy borówki wydają gorszej jakości owoce. Lustracja plantacji w kierunku występowania pryszczarka borówkowca powinna odbywać się już od wiosny. Średnio co dwa tygodnie. W trakcie monitoringu należy dokładnie przeglądać młode liście na wierzchołkach pędów.
Wciornastek różówek (Thrips fuscipennis)
Wiosną dorosłe osobniki żerują na pędach kwiatowych, kwiatach i młodych liściach, gdzie następnie samice składają jaja. Wciornastki nakłuwają tkanki roślinne z których wysysają sok, co osłabia wzrost i owocowanie roślin. Lustrację plantacji pod kątem występowania wciornastka należy przeprowadzać przez cały okres wegetacyjny.
Mszyce w uprawie borówki
W uprawie borówki wysokiej również duże zagrożenie stanowią mszyce, trzmielinowo-burakowa Aphis fabae oraz brzoskwiniowa Nectarosiphon persicae. Mszyce wysysają soki roślinne z wierzchołków pędów. Może to prowadzić do zahamowania ich wzrostu oraz powstawania deformacji wierzchołków. Owoce z porażonych roślin są niskiej jakości i dyskwalifikowane jako plon handlowy. Monitoring plantacji w kierunku występowania mszyc powinno przeprowadzać się wiosną i latem.
Walka z zachwaszczeniem w uprawie borówki
Niekontrolowany rozwój chwastów na plantacji borówki wysokiej negatywnie wpływa na kondycję krzewów i ich plonowanie. Chwasty konkurując o wodę, substancje pokarmowe oraz światło powodują nie tylko osłabienie roślin uprawnych, ale również pogorszenie warunków fitosanitarnych.
Dodatkowo, niektóre gatunki chwastów wydzielają substancje chemiczne, które mogą hamować wzrost krzewów oraz powodować różne zaburzenia fizjologiczne. Dlatego znaczną część zabiegów pielęgnacyjnych w uprawie borówki stanowi walka z zachwaszczeniem.
Metody niechemiczne obejmują uprawę gleby, jej ściółkowanie oraz koszenie zbędnej roślinności. Uprawa gleby utrudnia kiełkowanie i wzrost chwastów, ściółkowanie ogranicza dostęp światła do chwastów i hamuje ich rozwój, a koszenie regularnie usuwa chwasty przed zawiązaniem nasion.
Metody chemiczne w walce z chwastami w uprawie borówki stanowią uzupełnienie dla metod niechemicznych. Polegają na stosowaniu herbicydów w międzyrzędziach plantacji. Do tego celu sprawdzają się preparaty oparte na karfentrazonie etylowym, np. Spotlight® Plus 060 EO <<< SPRAWDŹ
